Listado de la etiqueta: en_vías_de_extinción

Onte 1982: Presentación de «Fóra do normal» de María Reimóndez na Feira do Libro de Vigo

Excelente foi a presentación do serán de onte na Feira do Libro de Vigo de Fóra do normal, a novela de María Reimóndez gañadora da primeira edición do Premio Agustín Fernández Paz de Narrativa Infantil e Xuvenil pola Igualdade. Eric Dopazo e Fran Alonso acompañaron á autora diante de medio cento de persoas que participaron activamente na sesión.

Comezou Fran Alonso lembrando o pasamento de Xabier P. DoCampo, membro do xurado que outorgou o premio a Fóra do normal, ao que cualificou como unha das maiores figuras da literatura galega do noso tempo. A seguir encadrou a novela como «outra obra que continúa o compromiso de Reimóndez coa literatura para construír o mundo, para intervir nel, literatura que quere facer da diferencia normalidade, porque a diferencia é o que caracteriza o mundo». «Do que fala Fóra do normal é da capacidade que temos para recoñecer a diferencia, a nosa propia identidade. Un libro,sobre a identidade transxénero, que pon o valor sobre a anomalía desa diferencia. Ilustrado por Antonio Seijas nos interiores e na cuberta, as súas imaxes que remiten a superheroes e superheroínas, como a propia autora, constitúen o pano de fondo dunha novela que conta a vida de André, un mozo transexual, que vive a súa identidade como un feito problemático, tanto socialmente, sexa no ámbito escolar, no insttuto de Teis, como na súa propia familia, sobre todo pola difícil relación co seu pai».

Continuou o director de Xerais falando dos personaxes. Comezou polo de Mucha das Antas, «que lembra moito a outro personaxe de María, a Gaia de En vías de extinción, un personaxe o desta rapaza que chega de Ribadeo que reivindica toda esa forza e todo ese valor da cultura rural, da terra e do sabor de quen sabe está apoiado por unha cultura ancestral, con orgullo e fachenda. Mucha ten unha personalidade arrolladadora, moi marcada, o que levará a que André se sinta nalgún momento intimidado. El está afeito a vivir co acoso, razón pola que ese encontro con Mucha o vive con certa controversia persoal». Seguiu Fran sinalando que «ao longo da novela vaise conformando unha patrulla trans formada por outros dous personaxes: Xela e Martín. Xela é a rapaza guai, a rapaza popular, a que ten éxito. Martín ten certo perfil de acosador pero tamén de vítima dunha carencia afectiva dentro da súa familia. Catro personaxes que están fóra do normal, que non encaixan no ambito que os rodea, por ser distintos. Mais ao mesmo tempo son personaxes, sobre todo o de André, que manteñen un paralelismo cos superheroes e superheroínas do cómic que pululan polo libro, eses personaxes chegados a través da banda deseñada e a televisión que supoñen un referente para eles. Un referente que os reforza xa que son persoas irredentas, que se acaban rebelando contra as convencións sociais. Os personaxes do cómic axúdanos a comprender o espazo no que habitan, a aceptar a súa forma de ser, de pensar e de relacionarse cos demais e, polo tanto, a superarse».

Salientou Alonso «a evolución psicolóxica de todos os personaxes está moi ben acompasada cos acontecementos narrados, o que require por parte da autora unha gran sensibilidade para poñerse na pel dos demais, de asumir a forma de ver o mundo e sentir a outras persoas. María Reimóndez intenta ofrecer un mundo biodiverso. É unha autora que concibe a literatura como unha ferramenta de transformación social. Os seus libros están concibidos para facernos reflexionar, para obrigarnos a pensar, para provocar o debate social e persoal dende a intervención literaria. A literatura como intervención, pero tamén como pracer». Rematou Fran Alonso salientando que «o libro está escrito, como todos os libros de María, dende a esperanza, que é o motor que move o mundo, que fai que as persoas diversas poidan ter un lugar neste mundo».

Continuou a presentación cunha conversa entre Eric Dopazo e autora, no que participou tamén o público, e na que se foron lendo anacos da novela. Dopazo comezou a súa intervención sinalando que «este libro non é só para persoas diversas, é tamen para persoas canónicas ás que convida a reflexionar sobre a súa propia diversidade». Despois de conversar arredor do papel dos superheroes como fío condutor da novela, Dopazo e Reimóndez o fixeron sobre a abordaxe da diversidade en Fóra do normal. Para a autora «a diversidade é fundamental na novela non só referida ao corpo, hai tamén outras diversidades, como a da lingua, dende o punto de vista dialectal; como tamen se propón unha reflexión sobre a linguaxe sexista dende o punto de vista do xénero e das identidades».

Falaron despois dos corpos, das concepcións que temos dos corpos, das identidades e de todas interseccións existentes entre elas. María Reimóndez confesou que «todos os libros, polo menos os meus, están escritos dende a realidade. Nesta novela traballei con personaxes e persoas que coñezo, con referentes próximos, o que é importante para todo o que escribimos. O personaxe de Mucha está construído con moitas das rapazas coas que convivín en Vilalba, rapazas do rural que tampouco encaixan, sendo vistas como brutas ou persoas pouco intelixentes, de forma despectiva, un estereotipo que sempre moito me irritou».

Seguiu Reimóndez sinalando que «o libro parte da realidade e da súa diversidade. Son consciente de que existe unha fenda entre a literatura e o que vivimos, a realidade é sempre mais diversa ca literatura, que por desgraza non acolle a todas as identidades nin a todas as orixes nin sequera a nosa propia lingua. Creo que a literatura ten un papel moi importante á hora de conformar outros modelos de sociedade, as formas de ser e de estar no mundo. Este libro bebe de todo isto, personaxes que viven fóra do normal, que esa é a esencia de ser superheroes ou superheroinas, non hai ningún deles que sexa normal porque non tería nada de particular nin faría nada extraordinario».

Remataron a conversa Eric e María falando arredor do conflito entre o que Dopazo definiu como «corpo conflito» e «corpo fogar». Confesou Eric que «hai dez ou quince anos ter este libro na miña mesiña de noite teríame sido de gran utilidade». A este teor, Reimóndez sinalou que «quitando os corpos normativos, homes, brancos, cis, heterosexuais, a todas as mulleres, sexan cis ou trans, se nos pon constantemente en conflito co noso corpo, se nos obriga a pasar por unhas rodas de consumo, por entrar nuns cánones de beleza moi concretos, e iso provoca que permanentemente vivamos en conflito co noso corpo. Moitas veces o acto máis revolucionario é querer ao propio corpo e se cadra ser heroína e non levar esta roupa [a autora vestía nese momento un traxe de superwoman] e voume cambiar de superheroína a heroína real [a autora vestiu unha bata tradicional].» «A novela é unha reflexión sobre heroes e heroínas, é necesario desfacernos dos corpos e dos traxes e pasar a reagrupar outros traxes e outras identidades que son as que realmente resultan heroicas», rematou.

Onte 1363: «Ciclo dos elementos» de María Reimóndez

XG00215701Pasei a fin de semana lendo A música dos seres vivos, a novela máis recente de María Reimóndez a terceira do seu «Ciclo dos elementos». Quedei prendido de MK, a cantante escocesa nacida en Támil Nadu, protagonista dunha historia musical presentada en dez pistas que indagan sobre a identidade e a memoria dunha rapaza emigrante, dende a súa infancia no Támil Nadu rural até a súa vida como estrela do rock actual. Coma noutras novelas do ciclo, xa publicadas, tanto En vías de extinción, protagonizada por a tradutora Gaia (que reaparece nestas páxinas con MK), coma en Dende o conflito, a da xornalista Saínza Combarro, a coidadísima estrutura d’ A música dos seres vivos constitúe un compoñente esencial da narración. Entre os sons escachados e pezas que quedaron rotas para sempre, a vontade de MK permitiralle conducir os seus pasos ao lugar «onde o grallar do corvo se transforma na música dos seres vivos» e contar así con forza para enfrontar a súa vida.

XG00189901María Reimondez continúa así o seu proxecto narrativo,
concibido para sete novelas independentes e interdependentes, que precisan as unhas das outras para crear un espazo de complicidade coas lectoras. Como comprobamos con esta terceira, cada unha delas pode lerse de forma autónoma e en calquera orde, xa que non se trata dunha serie nin dunha saga, mais se a lectora atende aos detalles das tramas poderá ir ganduxando unhas historias coas outras, xa que cada novela dá voz e espazo a protagonistas que logo asumen papeis secundarios noutras entregas. Reimóndez vai ofrecendo así unha gran narración onde historias e personaxes dunhas novelas van desenvolvéndose noutras, creando así un tapiz no que a terra, o lume, a auga e o aire crean un espazo literario de visións cruzadas e compartidas dos feitos e das persoas que as protagonizan. Recomendo mergullarse neste engaiolante universo narrativo de Reimóndez, un dos proxectos máis orixinais e innovadoras da literatura galega actual.

Onte 1146: «Dende o conflito»

Reimondez_Solar_14-11-2014

Moi interesante resultou a conversa da xornalista María Solar e a escritora María Reimóndez sobre Dende o conflito, a novela gañador ado Premio Xerais de Novela 2014. Organizado no marco do programa «Venres nas librarías», o acto tivo lugar na libraría Trama de Lugo, unha das mellores librarías culturais do noso país, tanto pola amplitude e organización do seu fondo coma pola coidadosa escolla das súas novidades.

XG00214901Antes de iniciar a conversa, María Solar confesou que esta novela a reconciliara co Xerais. «Dende o conflito é un libro fácil de ler, ben construído. A autora foi escollendo crónicas, cartas, artigos, citas e outros materiais narrativos para construír algo difícil de contar, fosen os conflitos do xenocidio de Ruanda, da guerra de Iraq, da fame de Etiopía, o terremoto de Haití, ou os interiores da protagonista, os de parella, de amizades que se rompen, de familia, laborais e, en xeral, do que sofre unha muller independente.» Definiu Solar Dende conflito como «libro realista», no que hai momentos nos que «me tirou da fibra, xa que son consciente que os xornalistas queremos contar  o mundo e axudar a cambialo. Saínza, a protagonista, é unha xornalista vocacional, que non se queda nos hoteis, que vai á raíz do conflito. O libro levoume ao máis fondo da profesión, ao do chegar ao máis fondo dos conflitos. Sei que o mundo non está pensado para xente que quere mudar o mundo. María traballa para facelo e Saínza Combarro representa esa mesma pulsión.»

Comezou a conversa sobre os mundos paralelos da autora coa súa protagonista. «As miñas viaxes consisten en escoitar, é o meu principal traballo. Os espazos e as situacións da novela son para min próximos, algúns coñézoos en profundidade, como Haití e Etiopía e  outros os visitei nalgunha ocasión, como Ruanda.» Confesou Reimóndez que «non me gusta narrar cousas que descoñezo, dáme reparo facelo». Tras a lectura dun fragmento no que se narra o medo paralizante que sufriu Saínza en Londres, a conversa devalou sobre a xestión da ira nos regresos e a función do xornalismo de guerra. «Vivimos un modelo de xornalismo de guerra baseado en homes occidentais que contan unha guerra da que xeralmente descoñecen todo, silenciando as persoas, o foco e a súa voz. Así non hai posibilidade de que as persoas digan nada, carecendo de posibilidades de autorrepresentarse. Neste modelo hai unha mediación oculta da que non se fala, como a que realizan os tradutores.»

A conversa xirou despois sobre a pertenza da novela ao «Ciclos dos elementos», o proxecto narrativo de Reimóndez do que forma parte, xunto á xa publicada En vías de extinción e A música dos seres vivos, que será publicada na vindeira primavera. Reimóndez desvelou que «Dende o conflito está motivada por un personaxe que aparece En vías de extinción, do que doutra subtrama saíra outro que protagoniza A música dos seres vivos. Todas as tres, xunto con outras en proceso de escritura, forman parte do «Ciclo dos elementos», onde cada novela é de lectura independente, mais que ao final cando se poidan ler todas se comprenderán as relacións entre os seus personaxes.»

Na fase final da conversa, Solar e Reimóndez falaron do enfoque feminista de toda a obra da escritora lucense. «O feminismo é a óptica dende a que escribo, sexa unha novela, un ensaio, un poema ou un artigo dun xornal.» «Saínza Combarro, a protagonista da novela, busca ser libre, dentro do que hoxe é posible, busca ser coherente, ser independente sen ser distante.» «Na novela pretendín recuperar figuras complexas como a de Sofía Casanova e outras como Marie Colvin, que me axudou moito na construción do texto, xa que a súa maneira de narrar as crónicas de guerra fascinoume. Os textos de Colvin axudáronme a construír o personaxe no eido do íntimo.»

Rematou o acto referíndose María Reimóndez ao «especial afecto» que para ela supuxera obter o premio Xerais e «formar parte dunha traxectoria que forma parte das nosas vidas.»

Onte 298: En vías de extinción

Na dobre sesión do primeiro serán da Feira do Libro de Vigo presentamos En vías de extinción, a máis recente novela de María Reimóndez. Un texto escrito cos fíos da vida, aínda que, como sinalou a autora, «non ten un carácter biográfico». Protagonizada por Gaia, unha profesional da tradución e interpretación cun sistema de valores desaxustado ás convencións vixentes, a novela constitúe unha procura da identidade, unha exaltación da singularidade e da diferenza. Sete especies de árbores (toxo, abeleira, uz, carballo, acivro, pradairo e castiñeiro), diferenciando en cada unha delas as vetas e a cerna (onde reside a memoria e a lingua da infancia e da familia), achegan esoutro conflito, o existente entre a sociedade urbana e un mundo que semella en vías ou perigo de extinción, o das formas de vida e cultura tradicional da montaña lucense, onde naceu a protagonista; un debate, en definitiva, sobre a biodiversidade e o futuro ecolóxico que nos agarda. Materiais textuais de diversa tipoloxía e procedencia, polifonia de linguas, variantes dialectais da lingua nosa, numerosas referencias literarias (especialmente aos Cantares gallegos de Rosalía) son elementos formais destacados dunha obra de prosa e estrutura moi coidadas. Na súa intervención, a autora definiu En vías de extinción como «un libro de raíz», o primeiro dun universo literario no que leva traballando e que terá continuidade: «Pretendín escribir unha obra sobre a diversidade cultural, sexual, lingüística e das formas de vida». María Reimóndez, leu tres fragmentos da novela, finalizando con aquel no que Gaia, a protagonista, confesa que «as persoas podemos ser tamén axentes ecolóxicos, temos formas sinxelas de erosionar, facendo a propia roupa ou cultivando o propio alimento, fuxindo deses lugares infernais de cemento, que axiña han ser ruinas sen nada que ofrecer». Unha novela interesantísima que recomendo moi vivamente.