o_espello_do_mundo – Brétemas

Onte 1753. Ramón Nicolás en Bueu

1 de Outubro de 2016/en Autores, Narrativa, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Acompañamos onte a Ramón Nicolás na presentación d’ O espello do mundo en Bueu, acto organizado pola sempre dinámica Librería Miranda. Foron as presentadoras as escritoras e profesoras Iria Collazo e Lucía Novás, alumnas no seu día do autor, que fixeron dúas lecturas moi luminosas da novela.

Iria Collazo destacou a exhaustividade do traballo da documentación da novela que permitu que as dúas protagonistas, Ona Guiomar Méndez e Hildegarda von Bingen, sexan tan próximas á lectora. «A fluidez da narración fai que nos insiramos na súa relación, abordada dende unha óptica feminista, como toda a novela». «A empatía con elas é moi de agradecer. Son personaxes afoutas, valentes, nunha época que non era propicia para as mulleres que ostentaban poder». «Mulleres que comparten a súa sabedoría, os seus coñecementos sobre o campo, sobre a súa identidade e sobre o seu propio traballo». Collazo sinalou que na novela atopara concomitancias con Herba moura de Teresa Moure e Circe ou o pracer do azul de Begoña Camaño. Confesou que recoñecera a Ramón na utilización dun léxico coidado, marabilloso, «capaz de conseguir que a obra funcione de forma independente». «Foi un verdadeiro pracer ler esta novela», concluíu.

Lucía Novás destacou que a novela abordaba o mundo dos cenobios femininos do século XII, cando as mulleres xa perderan certo poder, aínda que pervivían estes mosteiros como o de San Pedro de Ramirás, onde está localizada a novela. Detívose en salientar a figura de Hildegarda von Bingen, «creadora da lingua ignota, experta en botánica, protomedicina ou ilustración, unha figura fascinante que recupera Nicolás». Concluíu confesando que para ela «o mellor da novela son os textos sobre os seres máxicos, o dragón e o unicornio, onde Ramón Nicolás expresa o seu carácter de poeta».

Onte 1752: “O espello do mundo” de Ramón Nicolás en Cartabón

28 de Setembro de 2016/en Autores, Narrativa, Onte, Presentacións, Vigo, Xerais/por bretemas

Xuntámonos no espazo agarimoso da Libraría Cartabón para presentar O espello do mundo e celebrar que a novela de Ramón Nicolás fose reeditada dous meses despois da súa aparición. Na primeira das intervencións, o escritor Xoán Carlos Domínguez Alberte salientou que foi en Escudeiros, parroquia do Val de Ramirás, onde xermolou este proxecto literario de Nicolás. A seguir, María Reimóndez confesou que cando soubo do contido da novela non puido evitar “a súa prevención sobre aqueles homes que se apropian de mulleres para protagonizar as súas novelas”, mais que cando a leu comprobou que “no caso de Ramón Nicolás este perigo de apropiación estaba evitado tanto pola súa capacidade grande para escoitar, para establecer empatía co que se escribe e cos seus espazos, como pola estrutura utilizada na construción da novela, facendo explícita a ollada dun personaxe masculino, neste caso Martiño, que funciona como mediador na exploración de conflitos de poder como os vividos por Ona Guiomar e Hildegarda von Bingen”.

Reimóndez engadiu, ademais, que na novela de Nicolás aparecía “un compromiso explícito para non evitar certos temas, como a sexualidade e o lesbianismo”. “Esta é unha novela que fala do coñecemento, das mulleres como coñecedoras e depositarias do saber que trae ao presente figuras como a de Hildegarda, unha muller sumamente polifacética. Un amor polo saber que está presente no intercambio epistolar entre as protagonistas “. “A escrita da novela é moi coidada e fainos recordar a de Begoña Camaño”. Rematou María Reimóndez dicindo que “esta é unha novela na que un autor non ten medo ao mirar ao espello e mirar as mulleres”.

Onte 1743: Onde o mundo se chama Escudeiros

4 de Setembro de 2016/en Autores, Galerías de fotos, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Foi emocionante acompañar no serán de onte a Ramón Nicolás na presentación en Escudeiros d’ O espello do mundo, a súa primeira novela. Toda a comunidade xuntouse no Centro Social para celebrar a publicación da obra e para escoitar ao profesor Xesús Alonso Montero e aos seus escritores. Abriu o acto coa solemnidade que merecía o gaiteiro Manuel Ferro que deu paso ao escritor Xoán Carlos Domínguez Alberte, que presentou aos membros da mesa e contextualizou a novela de Nicolás nas terras do concello de Ramirás, tanto por desenvolverse no mosteiro de San Pedro, como pola forte presenza nestas páxinas de san Xoán de Escudeiros. Lembrou Alberte que a parroquia tiña unha importante tradición mineira, sendo identificada moitas veces como «Escudeiro dos comunistas».

A segur interviu o historiador Carlos Méndez que lembrou un chisco emocionado a importancia de Escudeiros na historia, dende as súas primeiras pegadas prehistóricas, pasando pola presenza das ordes monásticas, o episodio dos tres pesos do coronel Guillade, co que remataron as guerras carlistas, até a biblioteca da Institución Libre de Enseñanza, que montou un mestre da República, e a presenza de Maruja Mallo na parroquia, formando parte das Misións Pedagóxicas, cando estalou a Guerra Civil. Citou despois, aos escritores de Escudeiros, Lois Antón e Xoán Carlos Domínguez Alberte, e lembrou o documental que filmou alí Rubén Riós. Rematou o profesor Méndez salientando a importancia da novela de Ramón Nicolás «a partir da que deixamos de ser o espello de Escudeiros para ser espello do mundo, nestas páxinas quedarán para sempre os nosos topónimos, as nosas palabras, nomes e xentes».

O profesor Alonso Montero celebrou falar por vez primeira «onde o mundo se chama Escudeiros» e cualificou a novela como «a obra dun creador que sabe construír un mundo de ficción». Detívose no carácter epistolar da novela e na singularidade da correspondencia intercambiada entra a abadesa de Ramirás, onde había un cenobio feminino, e a monxa alemá Hildegarda von Bingen. «As cartas están traducidas ao galego, pero o asombroso para o lector é que parecen escritas en latín clásico. Toda a novela está escrita nun galego clásico e unha prosa reverenvial que dá gusto».

Onte 1729: Terceiro día na Feira do Libro da Coruña

4 de Agosto de 2016/en Autores, Galerías de fotos, Librarías, Literatura infantil e xuvenil, Narrativa, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Xerais/por bretemas

Pechamos onte a participación de Xerais na programación da Feira do Libro da Coruña 2016 coa moi exitosa asinatura de Ledicia Costas e coas presentacións dos libros de Alberto Canal, Pinto & Chinto e Ramón Nicolás. Unha feira que non nos defraudou tanto pola importante participación do público en todos os nosos actos coma pola visibilidade que supuxo para as nosas novidades recentes. Máis alá da polémica sobre a nova ubicación, que debe ser avaliada polos organizadores e os responsables actuais do concello, e dalgunhas rixideces (evitables) no desenvolvemento do horario de peche da programación, esta Feira do Libro da Coruña amosou que aínda hai importantes posibilidades de mellora para un evento de éxito que dentro de cinco anos chegará o seu cincuentenario.

Comezou a tarde coa presentación d’ O amor nos escuros días de Birkenau, a segunda novela de Alberto Canal, unha importante peza da literatura do holocausto en lingua galega. Na súaintervención o autor explicou as razóns que o levaron a escribir esta novela despois dunha visita profesional a Polonia: “o Holocausto buscounos”. “Non quixen reflexar tanto a parte máis escabrosa do Holocausto e da vida nos campos de exterminio, centreime na parte que entendo máis esperanzdora, na relación entre un preso político alemán e unha xudia, que manteñen unha relación amorosa, mentres outros presos preparan un complot para liberar Birkenau”. “Comprobei polas declaracións de varios presos que dentro de campos de exterminio como Auschwitz, existía espazo para o amor, concibido como unha saída persoal para estas persoas que vivían unha situación límite.”

Pinto & Chinto presentaron Cámbiache o conto!, unha obra na que deconstrúen os contos tradicionais de Grimm, Andersen ou Perrault. Carlos López (Chinto) confesou que a faceta de Pinto & Chinto como humoristas gráficos vai á par do seu traballo como autores de literatura infantil e xuvenil. “A intención deste libro, que fun escribindo ao longo de moito tempo, foi facer a miña versión dos contos clásicos que todos coñecemos de Cincenta, Polgariño, Pinocho, Alí Babá ou a Bela Dormente”. Na súa intervención David Pintor (Pinto) explicou como afrontaba a ilustración dun texto, “traballo que con Carlos é moi fácil porque os seus textos suxiren moitas imaxes, teñen moita imaxinación e moita poesía”. Como fixera no seu pregón reivindicou o papel da ilustración e insistiu en que “un libro ilustrado non é só un libro infantil”.

Pechou a xornada a presentación d’ O espello do mundo, a primeira novela de Ramón Nicolás, acto no que participaron as escertioras María Canosa e Mercedes Queixas. Comezou o seu discurso María Canosa sinalando que “presentaba unha novela moi especial, a opera prima dunha figura excepcional”. “O espello do mundo expresa a ollada dun escritor moi observador, que sabe da mirada exacta, sen excesos. Novela moi ben estruturada, narrada dun xeito natural sen gradilocuencia ningunha, ben diseccionada, como o carácter tranquilo e sinxelo de Ramón Nicolás”. “O autor coñece á perfección todo o que se conta nunha novela con pouso, madura, madurada, que dá seguridade ao lector. Os personaxes son consistentes, ben construídos, congruentes na definición”. Rematou María Canosa salientando que estamos diante dun “libro elegante, consistente, unha novela ocn maiúsculas, unha alfaia que fará ledicia a que se achegue a ela”.

Pola súa banda Mercedes Queixas lembrou que nas páxinas de Onde o mundo se chama Celso Emilio Ferreiro intuíra que había un narrador de ficción, “imaxinaba que algo Ramón Nicolás puidera estar escribindo”. Mercedes expresou a súa convicción de que “O espello do mundo será unha obra que axude a mover marcos no noso sistema literario”. “A novela está definida no propio texto como o intercambio epistolar de dúas personalidades converxentes que a historia se encargou de borrar. Un libro, pois, para superar os territorios d ainvisibilidade, unha superación do oficialmente contado”. “Tras as lecturas da novela viñéronme dúas imaxes que sintetizan: a dun reloxo de area e a dunha bufarda. A do reloxo para expresar o tempo degustado na Idade Media, a idea de esquecer o tempo e introducirnos na rodaxe pausada, un río que discorre sempre con pouso e a sabedoría das palabras escollidas por alguén que coñece o uso do idioma e as historias ben contadas.” “A imaxe da bufarda como punto de luz que traspasa eses muros románicos e trae ao presente unha historia pendente de contar, a da descuberta da ciencia, da educación, da lingua desas mulleres dunha igrexa con poder, con moita responsabilidade, cultas, con vocación de acceso ao coñecemento, posuidoras dunha vontade de proxectos colectivos, de sororidade”. Rematou Mercedes Queixas sinalando que “esta obra pon en altísimo valor un tempo e un espazo, propio e alleo, un xogo entre a ficción e a historia, que demostra que non se pode ser máis universal ca sendo local”.

Rematou as intervención Ramón Nicolás que dedicou as súas palbras a Agustín Fernández Paz. Reflexionou o autor sobre a importancia da lectura: “para escribir cómpre ler moito, escribir é reescribir o que se leu”. Confesou que o atrevemento de ficcionalizar algúns episodios da biografía de Celso Emilio Ferreiro levouno a emprender este proxecto no que asume que “a novela é un xénero híbrido, o xénero das preguntas”. Rematou Nicolás confesando que a novela quixo entrar no período medieval e agromou en Escudeiros, nas Terras de Celanova, na Galicia esquecida”.

Onte 1714: Días de feiras

3 de Xullo de 2016/en Autores, Cultura, Eventos, Galerías de fotos, Librarías, Presentacións, Promoción do libro, Vigo, Xerais/por bretemas

Coincidindo co inicio do mes de xullo participamos nas Feiras do Libro de Vigo e de Ribadeo, dúas iniciativas para reconquistar o espazo público para os libros e a lectura. O venres acompañei a Ledicia Costas e a Pedro Feijoo nas súas presentacións en Ribadeo, onde Antonio Reigosa fixo un pregón memorable e onde María Lado e Lucía Aldao pecharon a xornada co seu recital «Sempre en Ibiza». As máis de tres horas de viaxe de Cíes á illa Pancha serviron para comprobar que «en Galicia todo é bonito», ademais de actualizar análises e compartir proxectos en marcha, o que un editor sempre moito agradece na conversa cos autores e autoras.

Unha xornada literaria moi intensa, coma a que sei se desenvolveu na Feira do Porta do Sol de Vigo, que abriu ao mediodía Antonio García Teijeiro co seu pregón e na que nun serán con moito publico participaron María Solar cunha longa sesión de alicientes e Ramón Nicolás coa presentación moi exitosa d’ O espello de mundo, a súa estrea como novelista. Unha feira viguesa que visitamos onte acompañando á asinatura de Pedro Feijoo e na que puidemos parolar devagariño cos libreiros vigueses esperanzados por esta mudanza de ubicación que devolve visibilidade á feira que hai máis de catro décadas creou na Alameda O vello Patiño.

Tanto no caso da feira viguesa coma na mariñá, a primeira organizada cos criterios e coa dirección da Federación de Librarías e a segunda pola concellaría de Cultura de Ribadeo, comprobamos a importancia a implicación das iniciativas locais para deseñar, compartir e visibilizar o programa de actividades e procurar a implicación dos públicos. Un compromiso entre librarías, editoras e poderes locais imprescindible para refundar estas convocatorias que levan os libros as nosas rúas e prazas.

Onte 1696: «O espello do mundo» de Ramón Nicolás

8 de Xuño de 2016/en Autores, Book_trailer, Historia, Narrativa, Novidades, Onte, Xerais/por bretemas

Coincidindo coa súa súa chegada ás librarías, publicamos onte na rede o booktrailer d’ O espello do mundo, a novela coa que se estrea en «Xerais Narrativa» Ramón Nicolás. Tempo haberá de deternos nunha obra con feitío de novela histórica, enraizada no cenobio feminino de San Pedro de Ramirás, cuxa abadesa, Ona Guiomar Méndez, mantén unha apaixonante e inédita relación epistolar coa famosa Hildegarda von Bingen. Incorporando diversos materiais textuais de carácter documental (dende receitas a detalladas descricións botánicas), que ás veces son apenas fíos ficcionais, O espello do mundo reconstrúe con inusual alento narrativo unha época, o século XII, aínda esvaecida da historia de Galicia. O protagonismo destas dúas mulleres extraordinarias, rebeldes no seu tempo, ilumina as páxinas desta indagación tan reveladora. A novela presentarase o venres 1 de xullo na Feira do Libro de Vigo, data na que o autor estará acompañado polo medievalista José Yuste Frías, a escritora Marga Doval e o editor Fran Alonso.

Listado de la etiqueta: o_espello_do_mundo