Leovixildo García Bobadilla, asesor xurídico do Grupo Filmax, abordou no Simposio a cuestión dos dereitos de autor en relación coas novas tecnoloxías. Foi a súa unha conferencia técnica interesantísima.
Iniciou a súa intervención explicando que está en cernes o anteproxecto de reforma da Lei de Propiedade Intelectual, que, na súa opinión, presenta grandes eivas no que atinxe á edición dixital (a lei redactouse antes das novas posibilidades de edición, repetíndose, por pór un caso, constantemente a palabra “exemplares”), polo que presentará problemas, xa que non se explicitan asuntos concretos como os que debe recoller un contrato editorial no relativo a:
-número máximo e mínimo de exemplares (na edición dixital descarga da obra?)
-obrigas do editor (certificación da impresión, venda, existencia de exemplares, venda en saldo, tiraxe, etc como se resolven se a lei non o explica?)
Este tipo de cuestións poden anular un contrato de edición, tanto por parte do editor como do autor se non se pactan antes e se refliten no contrato.
No anteproxecto de reforma da Lei de Propiedade Intelectual non figura cómo se vai resolver para a edición electrónica o rexistro nin do ISBN nin do Depósito Legal. Actualmente na Comunidade Autónoma de Madrid, por exemplo, para unha edición electrónica non se esixe Depósito Legal, mais si, pola contra, en Catalunya.
Para García Bobadilla no contrato dunha obra que vai ser editada electronicamente hai que contemplar distintas necesidades de explotación, mencionar o territorio (a explotación limitada a un só país non tería sentido) e a súa posibilidade de fragmentación (cando se trata de libros de consulta pode interesar pór á venda capítulos por separado, pero habería que explicitalo no contrato). Subliñou, tamén, a importancia que cobrarán as entidades de xestión colectiva da obra electrónica (Cedro, SGAE…) e de termos específicos xurídicos como o “dereito de sincronización”, que tradicionalmente só se usaba no cine (libro dixital con música), e “dereito sui generis” (a base de datos pode ter dereitos de autor á marxe da información contida nela cando se estime que por si mesma ten orixinalidade suficiente (obras de referencia por exemplo).
Por último, abordou a cuestión das licenzas Creative Commons, de proxectos de dixitalización de obras en dominio público como o de Google Print,e da xerencia dos dereitos dixitais (DRM). Baixo este nome acóllense unha amplia variedade de sistemas que protexen o uso dos contidos dixitais e que poden controlar como se está movendo (accesos -número ou tempo de uso-, etc.). O asociacionismo de editores pode ser moi importante para este tipo de controis e mesmo para fornecer formatos de dixitalización aos seus asociados.

No Simposio foi moi interesante a intervención do editor Juan Blanco Valdés sobre o futuro da edición no contexto da aceleración tecnolóxica que se desenvolveu dende 1980. Juan (quen posúe un magnífico blo) fixo unha retrospectiva moi clarificadora do sucedido entre o “pizarrillo” e a bitácora e Google print sinalando que para el existiron tres momentos principais: a escola dos anos sesenta; o seu primeiro ordenador persoal (1985); e, o terceiro, a montaxe que realizou do primeiro web da universidade (1995), recordando que o primeiro web galego foi o da Facultade de Física (1993). Juan sinalou, logo, que para a historia da edición actual os dous momentos claves foron: o primeiro a creación do formato poscrit en 1985 (que supuxo o nacemento da autoedición), e, o segundo, a creación da web entre 1989-90.

Particularmente importante foi a reflexión de conclusión de Juan: “hoxe a preocupación sobre o soporte -dado o carácter manipulable do texto, e dado que todas as formas de edición teñen o mesmo obxectivo: manipular e transformar o texto-, debe dar paso ao da lectura. O anuncio realizado por Google de que en abril de 2006 contará con quince millóns de libros dixitalizados na rede abre posibilidades insospeitadas para o libro e a lectura”.

Conclusión moi clarificadora, que ben podería ser unha das principais do Simposio.

Na Mesa de experiencias de aplicacións educativas do Simposio, salientou a presentada por Carme García Mateo. O traballo do grupo de investigadores das tecnoloxías da fala e do sinal da Universidade de Vigo ao que pertence é tan interesante como escasamente coñecido fóra do eido académico.
Carme presentou o funcionamento de varias aplicación: Cotovía (primeiro conversor de texto-fala en galego); Laverca (primeiro conxugar de verbos galegos) e Transcrigal DB (base de datos de programas da TVG, que se pode consultar como unha auténtica hemeroteca audiovisual entre 2002 e 2004).
Este grupo tamén promove o proxecto de TelCorreo (cliente de correo electrónico por teléfono) e outras aplicacións para a axuda a persoas discapacitadas. Recomendo visitar as páxinas das aplicacións.