Mellor libro do ano

Onte á noite fomos a Auria a participar na cerimonia de fallo dos Premios Irmandade do Libro organizados pola Federación de Libreiros de Galicia. Tivemos a fortuna de recibir o premio ao mellor libro de 2004. Foi unha alegría, sobre todo, porque supón un primeiro recoñecemento para o traballo xigante que realizou Antón Costa durante unha década.
Os editores debemos agradecer a existencia de premios a obras xa editadas (moi escasos en Galicia), porque supoñen unha visibilidade para o noso traballo. Agradecemento maior cando son os libreiros (eses militantes fantasía da causa da lectura) os que recoñecen a calidade dunha obra inserta nunha concepción da edición estritamente cultural, que, ademais, e a pesar das súas dimensións (1.280 páxinas), non recibiu axuda ningunha institucional para a súa publicación. Feito máis significativo, aínda, por non tratarse dun libro literario, que xeralmente reciben unha maior atención. Agardo que este premio nos axude a continuar dando a coñecer unha obra da que, tanto o seu autor como os editores, nos sentimos tan orgullosos.

Alivio

Hai moito que ler nese cento de folios presentados onte como anteproxecto da Lei Orgánica de Educación. A miña primeira valoración, a pesar do morniño da proposta (fáltalle alma política e conviccións educativas a esta ministra), é globalmente positiva. Constitúe un alivio volver ao espírito da educación comprensiva para todos da LOXSE, tras o claro paso atrás que supoñía a segregadora Lei de Calidade do goberno Aznar, cos seus itinerarios e reválidas. A proposta do goberno Zapatero é unha reforma, sobre todo, da ESO, e unha simplificación e clarificación de toda a normativa educativa.
Non é doado combinar calidade e equidade, como principios que rexen a proposta, moito máis cando a sociedade actual non promove estes valores e cando se lle demanda ao sistema educativo que compense todas as desigualdades e discriminacións. Paréceme valente defender o principio de esforzo compartido de todos os membros da comunidade educativa, propoñer a lectura e as matemáticas como eixes curriculares da educación obrigatoria, flexibilizar o sistema e a autonomía dos centros, ao tempo que establecer mecanismos externos de avaliación (indispensables para asegurar o carácter non discriminatorio do sistema). Haberá que entrar a debullar polo miúdo o texto, que compila e corrixe as catro leis anteriores vixentes (Estatuto do Profesorado incluído). Contarase con financiamento abondo? Que consecuencias terá para o currículo? Como se concretará a proposta de cooperación territorial entre as diversas Administracións con competencias educativas?
A pesar do prudente da proposta, non me extrañaría que os sectores máis conservadores comecen a bramar (algúns xa o fixeron). Cuestións como o regulamento da relixión católica e os concertos coa privada son as excusas para non entrar no debate dos temas de fondo sobre o sentido da educación pública no marco da sociedade europea do coñecemento. Non lle vai ser doado ao goberno sacar adiante a lei e, moito menos, co consenso que se propón (precisa ineludiblemente dos seus aliados de esquerda e dos nacionalistas). Ábrese o debate.

Nova lei educativa e gratuidade

Un grupo de editores mantivemos onte unha reunión con Mauricio Santos, presidente de Anele, co obxecto de analizar o estado do proceso da nova reforma educativa e as consecuencias para o sector dos diferentes modelos de gratuidade do libro de texto. O goberno presentará a finais deste mes unha nova lei de educación, que refundirá os catro textos anteriores vixentes e, sobre todo, devolverá o carácter comprensivo da ESO, ao tempo que reducirá nesa etapa o número de materias. Quizais, a novidade máis salientable será que a LECTURA adquirirá un maior relevo, sendo considerada como unha materia transversal. Isto, creo que é unha boa noticia para a edición, xa que suporá volver poñer sobre a mesa o estado (lamentable, na maior parte dos casos) das bibliotecas escolares e a necesidade imperiosa da súa mellora.
Sobre o conflito da gratuidade as noticias foron menos alentadoras. O modelo de préstamo (a propiedade dos libros corresponde aos centros), actualmente en experimentación en Galicia, de ser xeralizado en todo o ensino obrigatorio reduciría a facturación do sector educativo nun 52% (o que sería gravísimo, xa que o libro de texto supón entre o 35 e 40% da facturación anual). O do préstamo é un modelo que rebaixa o valor do libro, fomenta a fotocopia ilegal e destrúe a rede de librarías de proximidade, o tecido cultural máis tupido co que conta o libro. Se non lle poñemos remedio (alternativas hai, como as exitosas fórmulas do copagamento electrónico, implantadas no ensino secundario francés), en Galicia, nun prazo de catro anos, perderanse centos de postos de traballo, o que terá consecuencias para todas as tipoloxías da edición galega. A vindeira semana presentaremos diante da Consellaría unha alegación xustificada. A ver!!!