Jalisia

/en /por



Xurxo Lobato, Galicia canibal, Chantada 1995

Onte domingo convidáronos á Domus para que intervísemos no acto de aniversario dos Sumilleres. Unha cerimonia entrañable, na que se entregaron as placas dos viños distinguidos do 2004 e na que se recoñeceu como o mellor labor xornalístico do pasado ano na promoción do viño galego o realizado polo fotógrafo de Monelos. O acto protocolario ben, o xantar mellor (o porquiño caramelizado e o follado de plátano, soberbios).
O traballo de Lobato, a pesar de ser moi coñecido, está pouco estudado entre nós. A súa Jalisia, a súa Galicia caníbal (quizais as súas series máis persoais e queridas) expresan unha Galicia de ficción, a cabalo da tatuaxe dun tempo histórico, que morre, e dun futuro de plástico e pvc. que emerxe. A súa mirada sobre esa encrucillada dun tempo mestizo produce unhas instantáneas sorprendentes, chamadas a converterse en testemuñas da aceleración histórica que vivimos na Galicia de entre séculos. Paga a pena visitar o libro que lle dedica PhotoBolsillo na Biblioteca de Fotógrafos Españoles (editado por La Fábrica). Por certo, esta magnífica colección merecería ser emulada en Galicia (a relación calidade/prezo é excelente, sen dúbida grazas á esponsorización de Caja Madrid).
Proxectos para o novo ano
Hoxe longa reunión de case dez horas coa totalidade do equipo de edición e promoción. Repasamos as vendas do pasado ano de todas as coleccións e debatemos sobre os novos proxectos. Como sempre sucede nestas ocasións, enfrontarse coa realidade dalgúns fracasos doe, e soñar os novos libros, entusiasma. Estou contento. Creo que saimos mellor ca entramos. Comeza de novo a vertixe.
Os culturetas nacionalistas
Comentamos o artigo da pobriña Luisa. Mágoa que o xornal que lle paga non lle abra un blo cos seus pareceres. Tería visitas abondo.

Tesouro de palabras

/en /por



Patrimonio Inmaterial galego-portugués

Publico no Faro un artigo para apoiar a candidatura presentada diante da UNESCO, para que a tradición oral galego-portuguesa sexa recoñecida como Obra Mestra do Patrimonio Intanxible da Humanidade.
A iniciativa do colectivo Ponte nas Ondas paréceme extraordinaria e moi valente. Racha de facto a incomunicación secular cos nosos irmáns minhotos, ao tempo que pon en valor o tesouro das nosas palabras e saberes populares. Faime gracia a morneza do Ministerio español (que pretendía fose recoñecido o flamenco), actitude que contrasta co compromiso do governo portugués (foi quen presentou oficialmente a candidatura) e o apoio decidido do Consello da Cultura Galega. O venres, 4 de febreiro, presentárase na cidade do Douro a candidatura, coa presenza de dous ministros portugueses (a de Cultura e o de Cidades) e do presidente galego. Beizóns para Santiago Veloso e o resto dos seus colegas docentes por tamaña proeza.

Libros de relatos?

/en /por
Onte en Teucro presentamos dous títulos de Caride: unha nova entrega da súa serie xuvenil e un libro de relatos. O presentador e o autor agradeceron que se publicase un libro de relatos, porque este xénero é infrecuente agora na edición en galego. Caride chegou a dicir coa súa ironía de sempre que “se Borges fose escritor galego non tería pasado a historia da literatura porque nunca escribiu unha novela”. É certo: no último lustro, mesmo diría que máis concretamente nos dous últimos anos, baixou moito a publicación deste xénero, ata non hai moito o máis característico da nosa narrativa, tanto en cantidade como en calidade (a relación dos nosos contistas dos anos noventa é amplísima). Hoxe apenas se publica un libro de relatos por cada catro novelas (porcentaxe aínda superior ao da edición en castelán). Contrastarei os datos. Compriría saber a qué obedece este fenómeno recente: Ao desinterese dos editores polo xénero (quizais polo seu menor prezo)? Á primacía da novela no gusto das lectoras (unha franxa de afeccionadas, que, afortunadamente, se amplía)? Á pretensión do noso sistema literario de homologarse coas preferencias do castelán (aquí o papel dos libreiros contaría)? Sería bo que autores, editores e lectores respondésemos a estas preguntas.

Galibarómetro 1/2005

/en /por



Sheptun 2, Misha Gordin

Anotamos no blo os resultados do primeiro sondeo electoral galego:
  • Fraga perdería a maioría.
  • PP (35-34, baixa) PSdeG-PSOE (24-23, sobe) BNG (17, mantense).
  • O 80 % dos galegos cren que Fraga non pode liderar o futuro.
  • O 41 % dos novos votantes farano ao BNG.
  • O PP mantense en Ourense.
  • O desemprego (12%) a primeira preocupación dos galegos.

Cómpre reparar que os autores do sondeo, preparado polo Barómetro Galego da Universidade de Santiago, están vencellados ao entorno de asesores de Pérez Touriño.

Cuartas de cuberta

/en /por



Agustín Fernández Paz e Andreu Martín

Estes días ando ensarillado na redacción de textos de cuarta de cuberta dalgunhas novidades de primavera. Entre as tarefas do oficio de editor esta é, probablemente, a máis complexa e comprometida. Trátase de redactar de seis a dez liñas (entre 500 e 700 caracteres) que seduzan dunha ollada aos potenciais lectores. Empresa difícil. Estas cuartas funcionan no libro coma os trailers no cinema. O proceso de preparación das cuartas serve, tamén, para sintetizar as ideas de comunicación do libro (froito da lectura demorada das últimas probas e da conversa, a ser posible, a tumba aberta co autor, imprescindible) e para a posterior elaboración dos textos promocionais (os anuncios, as follas de novidades, a reseña web ou a actualización do currículum); sen esquecer, tampouco, a súa utilidade para preparar as ideas básicas da presentación diante do público, se a houber. En definitiva, este é o momento da elaboración do discurso da editorial.

Na escrita destes textos, no caso dos títulos de narrativa, aposto pola presentación do comezo da trama, empregando os fíos da sutileza que deixou prendidos o autor, e dos temas que se abordan, fuxindo da pedantería filolóxica da categorización da obra, labor que corresponde ao momento da recepción, por parte de reseñistas ou da crítica académica. Se algo debe caracterizar o traballo do editor é a súa discreción. A nosa presenza no libro debe notarse, mais debe ser tan elegante e prudente que pase desapercibida para o lector. Debémonos ao texto e á comunicación do traballo autoral.

Camiño da cidade fabril, a onde fun con Quique presentar o seu libro de autoorgullos, sei do anuncio do premio de Agustín. Para min constitúe unha enorme alegría, a pesar de non poder publicar este texto (que sei excelente). Agus leva escrito unha das obras máis poderosas e de maior calidade da literatura galega actual, a pesar de encadrarse formalmente na literatura infantil e xuvenil, un xénero, ata agora, insuficientemente valorado pola crítica académica. Sei que todos os galardóns que reciba van ser insuficientes para recoñecer o seu talento literario desbordado e o traballo constante como escritor monolingüe. Os meus mellores desexos para a travesía que comeza a súa escola dos piratas.
Lúcido o último post de Ian. Remontar, remontar segue sendo a nosa tarefa.

Almanaques agrícolas

/en /por
Ripalda envioume o Almanaque Agrícola ZZ 2005 que publica a empresa multinacional suíza Syngenta. Con case toda seguridade este volumenciño de noventa e oito páxinas será o título con maior tiraxe da edición en galego deste ano (moitos milleiros de exemplares, asústame escribilo), aínda que non leve ISBN (trátase dunha publicación non venal) nin pé de imprenta (un erro que deberían subsanar os seus editores). Inclúe un fermoso traballo do noso investigador das fontes sobre o oficio dos arxinas (merecedor do premio ZZ 2004).
O ZZ (editado pola empreza Zeltia Agraria e as súas sucesoras) continúa a tradición que en 1857 iniciara O Gaiteiro de Lugo e que logo, desde os anos sesenta, continuara O Mintireiro Verdadeiro promovido polo crego José Regadío en Palas. Estes almanaques agricolas, que permitiron o uso continuado do galego (mesmo nos anos máis difíciles do franquismo) continúan tendo certa graza, algunhas veces certamente chocalleira, por que non abandonaron a súa intención literaria (a propia Rosalía chegou a publicar neles) nin a de promoción do folclore popular. Predicións, chistes, as lúas, as datas das feiras, consellos para o cultivo da vide, acompañan a outros textos de maior entidade literaria destes libriños en galego que nunca foron considerados como tales pola cultura “oficial”. Estes almanaques forman parte dese submundo da cultura en galego que non deberiamos esquecer que existe.

Gulliver xornalista

/en /por



Celso Emilio Ferreiro

Hoxe chegou a miña mesa o primeiro título do ano. A obra xornalística do noso Gulliver non fora, ata agora, recompilada en libro, un desexo que tivera, desque publicou (a comezos dos anos cincuenta) a serie “La jaula de los pájaros raros” en Faro e que pretendía fose prologada polo seu amigo de Iria (o texto escribiuse, mais perdeuse). Moncho realizou unha magnífica edición, como xa fixera coa poesía; igual que a capa de Villalobos, sorprendente para este tipo de edición. Cando deseñamos a colección procurabamos a mantenta este choque de formas e a singularización sutil de diversas series. Os textos de Gulliver son unha gozada e, por riba, teñen o interese engadido de seren case descoñecidos, mesmo para os estudosos. Prendín neles desque Moncho me deixou as primeiras fotocopias. Hai artigos memorables como ese “Vigo, puro milagro”, onde metaforiza a Sal como cidade teorema.
Seremos capaces de sacar adiante un título como este? Polo momento, aínda non contamos con apoio institucional ningún. O histórico de vendas indica que previsiblemente non vai abondar coa colocación que faremos a vindeira semana en librarías. Procurar unha venda institucional. Velaí a tarefa inmediata.

Cifras

/en /por
Compostela. Dez horas de xuntanza de editores para preparar as actividades do ano. No xantar contrastamos cifras, a partir das declaracións do reitor da Coruña: “En Galicia hai 400.000 analfabetos”, máis do 15 % da poboación. Somos o 6,6 % da poboación e consumimos o 4,8 % dos libros do estado. Supoñemos o 5,8 % do PIB español e o 10% da poboación agraria. Estamos a cabeza do consumo de alcohol (15 %) e do índice de sobrepeso, aínda que somos a comunidade menos fumadora (22%). Posuímos a poboación máis envellecida de todas as CC.AA., unha das menores taxas de natalidade e un dos índices de desemprego máis elevado (12 %). Explican estas cifras os nosos baixos índices de lectura e a crise do noso sector editorial?

Noticia tranquilizadora

José Luís traquilízame: Isaac non ten nada grave. Apenas a gripe de todos os invernos. En pouco días, estará outra vez novo. Será certo, como expresa nos seus artigos, que non ten Seguridade Social? Outra brincadeira do noso xenial editor decano.

Sal

/en /por



Vila romana do Vao

Sae publicado no Faro o artigo que enviei sobre o xacemento romano da rúa Marqués de Valladares. Séguenme asombrando os tópicos sobre a nosa historia local, como ese tan extendido de que Sal sería unha cidade sen raíces, froito da actividade fabril conserveira de finais do século XIX. Co artigo pretendo desmontar eses tópicos, propios de cidade desmemoriada, e reclamar a protección e museificación dun achado que demostra que, xa no periodo tardorromano, aquí había unha actividade industrial da salga (completando todo o seu ciclo) e o funcionamento dun porto con actividade comercial co espazo atlántico.

On the road

/en /por



Lemos


Onte outra volta a Galicia. Á primeira hora da mañá tertulia en Compostela (a coronación tema principal); logo, Torre (reunión coa comercial para presentar as novidades do semestre); tarde, viaxe a Muralla e noite, presentación en Lemos da última obra de Quiroga. Remexendo nunha libraría merquei varias primeiras edicións galegas a un euro, entre elas, As rúas do vento ceibe de Manuel (poderiamos publicala de novo?). Ceamos cunha xente ben salada, bebimos un amandi corpudo e falamos de libros e botas. Case cincocentos quilómetros, as catro provincias, seis das cidades… Uff.. Chegamos a Sal xa de madrugada, preocupados polas noticias sobre Isaac (contáronos que está maliño).
A cita de Tolstoi
Leo no correo a corrección de Nacho sobre o post de onte. Nacho, que fixo unha presentación abraiante, anótame que a frase exacta pronunciada por Ramiro foi: Describe a túa vila e serás universal.
A miña memoria volveu fallar; desta volta non anotei no caderno as frases claves, como fago en todos os actos nos que participo (a famosa libreta vermella pola que tantas veces me teñen preguntado). Nacho comenta que coa cita de Tolstoi sucede algo semellante ao que pasa co monstro do Lago Ness: todo mundo fala dela mais ninguén testemuña vela aínda. Mergullouse no gúgel na procura de “Aldea universal Tolstoi” e atopou un cadoiro de referencias da cita tolstoiana de marras (Describe a túa aldea e serás universal, Pinta a túa aldea e pintarás o mundo…). Cre que pode estar nun Epistolario ou ser un resume do que aparece en ¿Que es el arte? Beizóns para o seu rigor admirable do que sempre aprendemos a eito.