Listado de la etiqueta: liceo_de_ourense

Onte 1956: “O trapecista da malla de rombos”, homenaxe a Benposta

/en , , , , /por

Onte a presentación no Liceo de Ourense da novela de Alberto Canal O trapecista da malla de rombos constituíu unha homenaxe a Benposta, a cidade e circo dos muchachos do padre Silva. A proxección de imaxes do circo, recuperadas da colección de Nodo, e as intervencións de Francisco Muradás e Jainer Barros, veteráns cidadáns benposteños e membros do circo, foron enfiándose coas do autor e o editor. Alberto Canal confesou que foran motivacións emocionais as que o levaron a escribir esta novela. “Lembro que o día que lin no xornal a noticia do falecemento do padre Silva foi o mesmo no que lin que o fundador do Circo do Sol acababa de mercar unha viaxe espacial. Ese impacto entre dous modelos tan diferentes de entender o circo e a vida leváronme a escribir esta novela”.

Canal recoñeceu que tamén influira na escrita desta novela o feito de que desde pequeno coñecia a experiencia da “gran aventura” e cando estudara no seminario coñecera tanto o circo como a cidade dos muchachos: “impresionárame o feito de ser un circo de nenos, ou o feito de ter que para entrar en Benposta había que pasar a alfándega, mudar as pesetas en coroas”; “naquela primeira visita todos  saímos namorados da trapecista do circo e a min espertoume a ilusión de facer malabares, algo do que nunca esqueces”. O autor expresou que “a novela ten unha escrita máis sinxela que as anteriores, pretendín mirar polos ollos dun neno de dez anos, cando xurde o conflito de Benposta, cando se atopa que aquela utopía de repente se transforma en distopía a causa da especulación urbanística, coa que loitará para tratar de salvar o circo”. A seguir o autor contou a emoción que lle producira o feito de que a irmá de Andrés Castro. un dos acróbatas que aparece na foto de cuberta, tomada en Australia, se puxera en contacto con el, expresándolle a importancia para ela da novela.

Rematou Alberto Canal afirmando que “o Circo de los muchachos” é unha das grandes empresas que deu Ourense e Galicia polo mundo. Aféctame hoxe como cidadán que un patrimonio material e inmaterial como o de Benposta non se lle dea o valor que merece. Benposta é susceptible de ter proxección cara o futuro. Hai a posibilidade de crear alí un gran centro de interpretación da que foi a última gran utopía do século XX protagonizada por nenos. Por fortuna o Poliedro segue en pé. Gustaríame que Benposta tivese futuro, mesmo a pesar do proceso xudicial en curso”.

Onte 1852: Os versos dun fistor no Liceo de Ourense

/en , , , , /por

Afonso Vázquez Monxardín presentou onte no Liceo de Ourense Versos dun fistor republicano, marxista, ateo e un pouco epicúreo, onde Xesús Alonso Montero escolma a súa produción poética das últimas cinco décadas. Comezou abeizoando ao profesor polo seu labor interesante no seu período como presidente da RAG e lamentou a escasa presenza de autores ourensáns na RAG, tanto como membros de número como correspondentes. Sinalou a seguir que «Xesús Alonso Montero é o intelectual que conta co máis amplo catálogo de obras e premios dos que hoxe están activos en Galicia». Lembrou que hai sesenta anos tivo a súa primeira prohibición cando lle foi negada a súa participación com orador nos Xogos Minervais. «A traxectoria activísima de don Xesús é un luxo para o país e para todos os que somos os seus amigos».

XG00268801Monxardín ocupouse de comentar a palabra fistor, clave no título da antoloxía. Segundo o dicionario de Carré Alvarellos de 1951, fistor é un vate popular, é unha palabra galega e do norte de Portugal que fai referencia a unha persoa moi falangueira. En definitiva, fistor identifícase co popular». Ocupouse despois de explicar a estrutura do libro, composto por 43 poemas organizados en dez capítulos temáticos. «Comeza cun poema moi duro, datado o 2 de abril de 1963, escrito despois de escoitar pola radio a noticia do fusilamento de Julián Grimau. Inclúe algunhas paráfrase de poemas coñecidos de Curros Enríquez, Celso Emilio Ferreiro ou Rosalía de Castro, dos que utiliza a súa forma. Homeaxea a Lorca, Machado, Chichi Campo ou a MIni e Mero. Mesmo hai pregóns de festas e algunhas xoais como é o poema das 110 palabras máis fermosas da lingua galega ou o poema de amor a María, inédito até agora, de carácter neotrobadoresco no que dialoga coa cantiga de Mendinho».

Concluíu Afonso resumindo as tres liñas temáticas do fistor Alonso Montero: a primeira a de poemas militantes, con compoñente revolucionario e antimonárquico;  a segunda, a de poemas de sabor medieval, na que homenaxea a lírica galago-portuguesa; e a terceira, a epicúrea, na que celebra os praceres da vida. «Versos dun fistor republicano… é un libro importante na traxectoria de Xesús Alonso Montero, a pesar de que a poética non é a súa faceta intelectual máis importante. Un libro que moito recomendo».

Onte 1756: A novela galega do holocausto

/en , , , , , , /por

XG00162201Resultou onte moi emocionante a presentación no Liceo de Ourense d’ O amor nos escuros días de Birkenau, a segunda novela de Alberto Canal.Trasa proxección do booktrailer, na súa versión longa (catro minutos) e a intervención do editor, o fotógrafo Rubén Vilanova, que colaborou con Canal na portada e na preparación do booktrailer, relatou a súa visita a Auschwitz e a Birkenau e a reflexión que esta experiencia estremecedora lle provocou.

“Birkenau era un campo de exterminio de 5 quilómetros cadrados, onde foron asasinadas un millón de persoas en dous anos (arredor de 1942). Organizado en naves dunha soa xanela, rodeadas de arame de espiño electrificado, que usaban os reclusos para suicidarse, constaba de catro crematorios e cadansúa cámara de gas, con capacidade para 2.500 persoas por turno. Cando estás alí e repasas todas estas cifras é imposible non preguntarse como foi posible que ocorrera algo semellante nun tempo non moi afastado”.

“Comprobas como os nazis procuraban a deshumanización completa dos reclusos, aos que rapaban e quitaban todos os obxectos persoais, até non ser capaces de identificarse. O seu obxectivo era cousificalos”. “Cando estás en Birkenau non entendes como é posible que en tres liteiras puidesen vivir corenta e cinco persoas”.

Alberto Canal, despois, leu un texto titulado “Contar o Holocausto”, no que explicou a orixe desta novela, nunha viaxe a Auschwitz e na necesidade no momento actual de seguir embrando o holocausto, “cando vivimos en Europa o auxe do filonazismo”. Insistiu Canal na súa intencionalidade de ofrecer unha novela de sentimentos, onde houbese lugar para o amor, a solidariedade e a resistencia, mais tamén o odio e o individualismo”.

Onte 1459: «Por que as sombras non teñen ollos», presentación en Ourense

/en , , , , , , /por

garcia-mana-1O salón noble do Liceo de Ourense encheuse onte na primeira presentación de Porque as sombras non teñen ollos, a quinta novela de Luís García Mañá. A pequena exposición de obxectos relacionados coa historia da novela, dende paracaídas, radios, emisora morse até obxectos persoais, recortes de prensa de época, moito chamaron a atención aos participantes. José Antonio Alonso Miranda, xeneral do Exército na reserva, na súa intervención contextualizou a novela en dous episodios históricos, o sinistro dun avion Hudson da RAF na Serra de Pena, territorio galego barrosá o 22 de febreiro de 1944 e a operación Overlord que arrincaría o 6 de xuño de 1944.

Nas súas palabras, Luís García Mañá confesou que foron tres os piares sobre os que construiu a novela: un real, outro antropolóxico e etnográfico e outro baseado na súa cultura sentimental. «O primeiro fai referencia a que a novela naceu dun feito real, histórico, a do sinistro dun avión da RAF na Serra de Pena á altura do marco 125 da fronteira luso galaica. A novela é unha historia de espías. Pretendín salientar que Galicia foi importantísima durante a Segunda Guerra Mundial, fose polas minas de volframio que se utilizaba para endurecer o armamento, fose pola colocación de torres de comunicación alemás. Eu quixen facer unha historia de espías na raia seca, o territorio onde se instala a novela.»

XG00245001Debullou despois García Mañá o piar antropolóxico de Por que as sombras non teñen ollos. «Na novela son moi importantes os contos de inverno. Son fillo dunha muller de Calvos de Randín e dun home de Taramundi. Na miña casa había sempre un bo conteiro na familia que andaba dacabalo entre o real e o imaxinario. Esa é a razón pola que falo do contrabando de supervivencia, nun tempo onde todo se aproveitaba, como fixeron os habitantes da zona coa tea dos paracaídas do avión que utilizaron para facer camisas, xa que era moito máis fina que as súas teas rudas de liño. Falo dos contrabandistas e dos seus agochos, onde desaparecían as súas mercadorías. Mais falo tamén das casas pobres da fronteira, onde non había sequera un lugar onde aliviarse, da falta da luz electríca, endémica durante os anos da Segunda Guerra Mundial. A novela naceu dos contos da miña nai que tiñan sempre un fondo real.

O piar sentimental está no título, «que mo deu o meu neto cando me preguntou por que as sombras non teñen ollos. Na novela as sombras dos contrabandistas e dos espías non teñen ollos, xa que se non serían recoñecibles.» Rematou Garcia Mañá reflexionando sobre as intencións da súa novela. «Tagore dixo que “nós non somos o que cremos que somos”. Aspiro a que esta novela dalgunha maneira sirva para abrir os ollos do que foi a vida naqueles pobos arraianos durante a década de 1940. Aspiro a salientar a importancia das súas mulleres que producían o cemento que substentaba as súas familias». Luís pechou as súas palabras lembrando unha cita de carácter educativo que viña ao caso: »Sabemos que os nenos esquecen o que escoitam, lembran o que ven e aprenden o que fan».

Onte 1315: A precocidade de Filgueira

/en , , , , , , , , , /por

libros-autor-1

Na presentación no Liceo de Ourense dos seus libros dedicados a Filgueira Valverde, a monografía ilustrada de Ir Indo Edicións e a biografía intelectual de Xerais, o profesor Xesús Alonso Montero abordou a precocidade do polígrafo pontevedrés. «Filgueira Valverde foi unha personalidade moi precoz. Aos dez anos lía e tiña interiorizados poemas de Rosalía de Castro. Pouco despois leu a primeira biografía sobre Rosalía publicada polo pontevedrés Augusto González Besada. Sabemos que entre os doce e os trece anos estudou os tres tomos da historia de Santiago, textos áridos de grande erudición.» «Estudou dúas carreiras con brillantez, Dereito e Filosofía e Letras. Dende os quince anos colaborou nos periódicos e comezou a facer investigacións históricas e arqueolóxicas. Aos dezasete anos participou na creación do Seminario de Estudos Galegos, do que foi un dos seus principais referentes.» «proba a súa precocidade o feito de que aos dezaoito anos fose nomeado membro correspondente da Real Academia Galega, pola súa relevancia como investigador.»

Alonso Montero referiuse tamén a controversia que se produciu polo nomeamento de Filgueira como figura homenaxeada neste 17 de maio. «Nesta polémica sempre insisto nunha soa cousa: “Filgueira Valverde foi un obreiro da causa galega”, en expresión de Alexandre Bóveda.««Non esquezamos que Filgueira foi un dos fundadores do Seminario de Estudos Galegos, do Partido Galeguista, do que foi secretario técnico até 1933. Deuse de baixa por un razón moral de raíz eminentemente relixiosa, xa que para el o pacto do Partido Galeguista coa Frente Popular, era incompatible coas súa formulación católica.» «Mais o que se esquece é que Filgueira vota a prol do estatuto de Galicia o 28 de xuño, coma Bóveda e Castelao, non se dá de baixa do galeguismo.»

Ocupouse despois don Xesús de debullar o traballo polígráfico de Filgueira deténdose no seu estudo sobre a Cantiga CIII e na publicación da serie «Adral», nove volumes entre 1979 e 1996. «Adral é unha obra que honra a bibliografía galega de todos os tempos. Un ensaio ameno, áxil e ao mesmo tempo profundo. Cada peza é unha síntese didáctica sobre un tema artístico, literario, histórico ou etnográfico que Filgueira sempre tiña moi investigado, amosando que posuía tamén moi boa man como profesor.»

Onte 468: Os alicientes de Rivas

/en , , , , , /por

Acompañamos a Rivas en Ourense. Primeiro asinou exemplares na renovada Libraría Torga, hoxe tamén café e tenda de comercio xusto, despois realizou unha lectura d’ As voces baixas no salón noble do Liceo. Como é adoito, Rivas miniou coa paciencia e a habilidade do artesán os seus alicientes (así chaman en México ás asinaturas de libros), onde singulariza cada un dos exemplares. Unha marabilla!

Nas palabras limiares da súa lectura no Liceo, Rivas confesou a importancia que tivo a súa nai no nacemento d’ As voces baixas. Referíuse a ese xogo no que todos participamos algunha vez no que pretendemos identificar cal foi a nosa primeira lembranza: “Que é o primeiro que lembramos? Que hai nesa cámara escura, estenopeica capaz de captar a luz da primeira lembranza, desa faísca, desa epifanía, o primeiro recordo?” “No meu caso ese recordo é o primeiro medo. Mais nesa lembranza hai un detalle definitivo, imprescindible para que nacese este libro. Unha lembranza daquela frase que pronunciou a miña nai: ‘Eran os dous xigantes cabezudos. Isabel e Fernando. Os Reis Católicos’. Aí foi onde vin por vez primeira a boca da literatura. Unha construción moi sutil, nacida do imprevisible, do máis insospeitado. unha frase que na súa sinxeleza une o terror e o exconxuro por medio da ironía e do humor. Nesta herdanza de agasallo que fixo a miña nai, coido que está a cerna deste libro, a cerna da literatura, ese urdido de humor e dor, esa alquimia fundamental da linguaxe literaria”.

Hoxe Rivas estará en Pontevedra, primeiro, ás 18:00 horas, nunha asinatura na Libraría Cronopios e ás 20:00 horas na lectura que  no Salón de Actos do Sexto Edificio do Museo organizou o Ateneo de Pontevedra.