Onte 2034: «Galileo no espello da noite»

Lin con moito pracer Galileo no espello da noite (Xerais 2019), a novela coa que Xabier Paz pecha a súa triloxía renacentista, itálica ou italiana. Como fixera en Renacer (Xerais 2008) co pornógrafo Aretino e na máis recente Aníbal e a pintora (Xerais 2017) coa pintora Artemisa Gentileschi, sobre a tea de fondo dos conflitos políticos e relixiosos da Venecia, Florencia e Roma dos séculos XVI e XVII,  Xabier Paz reconstrúe a biografía de Galileo Galilei, dende a súa infancia, na que foi denunciado pola súa propia nai, até que foi perseguido pola intransixencia do Santo Oficio por defender os seus descubrimentos astronómicos. Unha novela na que retrata ao Galileo astronómo, filósofo, médico, profesor de matemáticas, físico, defensor teimudo do coñecemento experimental, o investigador que puxo os alicerces do método científico, mais que non esquece a súa dimensión emocional, moi presente na relación epistolar que mantivo coa súa filla Virxinia, sor Celeste, non exenta de afectividade e contradicións, unha das partes máis logradas dunha novela tan fermosa como conmovedora.

Retrato dun ser humano abatido, que non se resigna a facer memoria nin atopar na súa paixón polo coñecemento mellor consolo a súa desgraza, a novela aborda tanto as descubertas astronómicas e científicas, as polémicas tras a publicación das obras de Galileo, como as transcricións do complexo proceso inquisitorial que padeceu. Unha traxedia anunciada dende o inesquecible capítulo inicial, «Derradeiro interrogatorio», que ao longo de trescentas páxinas mantén o alento e a beleza narrativa grazas á potencia estilística do texto e a un xogo moi logrado de diversas voces narrativas, dende a poderosa do propio Galileo até ao do seu axudante e biógrafo Vizenzo Viviani. Unha novela de lectura engaiolante tanto polo interese do debate entre intransixencia e razón, que non perdeu actualidade, velaí o negacionismo do cambio climático ou o pulo dun certo creacionismo, como pola coidada composición dunha arquitectura narrativa de ambientes históricos e dunha prosa galega culta e moi ben documentada.

Abeizoamos a Xabier Paz por pechar de forma sobresaliente a súa triloxía itálica, tres excelentes novelas cultas en lingua galega sobre as artes e as ciencias postrenacentistas. Tres novelas culturais, por non utilizar o cualificativo de «históricas», que moito recomendo, ás que lles acae moi ben aquilo de «instruír deleitando» ou de «gozar lendo». Parabéns a un autor a quen moito admiramos e sabemos nunca decepciona.