Onte 2083: Razóns para outra Galicia, o reto do público

No serán do mércores abriuse o ciclo «Razóns para outra Galicia», tres debates virtuais de persoas expertas, que ao longo do mes de xuño organizamos na Fundación Luzes, coa intención de iluminar a Galicia alternativa con luces de longa alcance, utilizando tanto análises sectoriais como as de carácter máis transversal e global. «O reto do público: educación, sanidade e coidados» foi o epígrafe sobre o que moderados por Xosé Manuel Pereiro, codirector da revista Luzes, conversaron Laura Seara, Xoán Antón Pérez-Lema, María Xosé Rubio e Antón Losada. Intervencións que pasada unha hora deron paso ás das persoas convidadas: a socióloga Ana Luisa Bouzas, o mestre Miguel Ángel López «El Hematocrítico», as médicas de atención primaria Eva Estévez e Esther Mato Fondo, o médico e activista Paco Vázquez Vizoso e o xornalista e presidente de REDE Paulino Campos.

Antón Losada, profesor da USC, sinalou que «co Goberno de Feijoo a Sanidade Pública está a sufrir as tres des: Deterioro, Descapitalización e Desmantelamento», insistindo en poñer en claro as razóns das privatizacións dos servizos públicos de educación, sanidade e coidados porque «o público é un gran negocio». Fronte a iso defendeu a idea de que os dereitos van asociados á condición de cidadán e isto obriga ao estado a proporcionalos de forma pública e universal.

Xoán-Antón Pérez Lema, avogado, reflexionou sobre as políticas privatizadoras da sanidade e do resto dos servizos públicos por parte de Feijoo, que considerou esenciais na súa estratexia, xa dende o seu primeiro goberno. Considerou que a alimentación sexa tan mala en residencias e hospitais é apenas unha mostra do funcionamento deste estaribel  privatizado por grandes grupos multinacionais.

María Xosé Rubio, conselleira de Sanidade no goberno presidido por Emilio Pérez Touriño, comezou proporcionando unha serie de datos sobre a situación do sistema sanitario daquel goberno que comezou cunha débeda neste sector de 400 millóns de euros: de 2005 a 2009 o incremento en sanidade foi do 34 %, sendo o orzamentario do 49 %; o orzamento de Sanidade en 2009 foi de 3.800 millóns de euros, cantidade que non superou o Goberno Feijoo até 2018. Lembrou a dificultade de contar con datos de persoal, mais que é obxectivo que o número de facultativos era en 2008 de 2.672 mentres que o conselleiro de Sanidade declaraba en ABC que en 2018 era de 2.566. Referiuse ao cambio de estrutura organizativa e nos problemas que ocasionou na atención primaria até que en 2018 explotou o conflito da na área sanitaria de Vigo, no que se pretendeu recuperar o plan de mellora consensuado en 2008.

Lembrou Rubio que na construción do Hospital de Vigo reducíronse o número de camas e quirófanos previstos no proxecto do bipartito pasando dunha financiación por parte dun organismo público a unha de xestión privada, «incrementándose e prolongándose o gasto de construción dunha forma importante», así como se lle privou de contar cun gran laboratorio central, que foi trasladado ao Meixueiro. Lembrou a importancia que tivo para afrontar a pandemia actual o feito de contar cunha historia clínica única que se puxo en marcha grazas ao Plan de Tecnoloxías da Información do bipartito, valorado en 150 millóns de euros. Xa no remate da súa intervención, Rubio reflexionou que «para as empresas privadas ter beneficios no ámbito do sistema de coidados persoais é moi difícil, os coidados persoais requiren de persoas, que son os recursos máis caros, polo tanto na parte de sanidade como nas residencias de persoas maiores a súa privatización comporta o aforro na parte máis delicada que é o persoal,  un persoal que non está motivado, que non está ben pagado, que non está seguramente ben formado nin reciclado…»

Laura Seara, avogada e ex-secretaria xeral de Igualdade no Goberno de José Luis Rodríguez Zapatero, defendeu que a pandemia amosou a desigualdade en toda a súa crueza. «En Galicia  o 80 % das persoas coidadoras, sexan os non remuneradas, son mulleres; como o 66 % do persoal sanitaria e o 84 % das traballadoras das residencias de maiores e centros do día… O que obriga a que a desigualdade non pode ser abordada sen perspectiva de xénero». Referiuse tamén, entre outros temas, á «trampa do teletraballo», ás dificultades de conciliación polo peche dos centros educativos e centros de día, á valoración do público e ao sistema de coidados non remunerados que eran invisibles até a aprobación da Lei de Dependencia.

O debate pode verse aquí en youtube (1 hora e 34 minutos).