Onte 841: Un ano á intemperie

Moitos editores galegos comentamos en privado o artigo que Anxo Lorenzo Suárez publicou onte nas páxinas de opinión de La Voz de Galicia. Como é adoito nos seus pronunciamentos públicos, o secretario xeral de Cultura presenta un balance moi optimista da cultura galega como «construción colectiva». Procurando a raiola onde máis quenta, Lorenzo non ten problema ningún en meter no mesmo espazo a excelente colleita dos premios nacionais, o sequiscentenario de Cantares Gallegos, o ano Bolaño, o corenta aniversario de Abrente, o éxito de público de Culturgal e (dalgunha) feira do libro ou o funcionamento da biblioteca dixital Galiciana. Logros, iniciativas e proxectos de orixe moi diversa que así relacionados poden semellar para algún lector menos informado froitos directos da política cultural do actual Goberno Galego. Mais. é unha evidencia, que iso non é así.

O artigo de Anxo Lorenzo, a pesar de tratarse dun balance, non aborda a situación dramática dos territorios da cultura galega que no pasado ano quedaron á intemperie, en situacións precarias e ameazadoras para a súa propia supervivencia. Problemas que, sen dúbida, non descoñece como os que sofren as diversas industrias culturais galegas sometidas á treboada perfecta da redución do consumo cultural, da mudanza do paradigma da comunicación cultural cara o dixital e dos recortes das políticas públicas relacionadas coa cultura, a educación e a normalización da lingua galega. Situacións dramáticas como as que sofre o sector da edición galega, por referirme ao sector que mellor coñezo (tamén o máis citado por Lorenzo), que dende 2008 perdeu o 38 % do seu emprego directo, unha hemorraxia laboral que non se cortou en 2012, e que no mesmo período leva perdido o 16,76 % da súa facturación total. Dúas cifras (poderiamos tirar outras) ás que non foron alleas as decisións adoptadas durante este período pola Xunta de Galicia, tanto na redución drástica dos fondos destinados a adquisición de novidades editoriais para bibliotecas públicas (un 64,80 % menos), das axudas para a edición de materiais didácticos en lingua galega (un 75 % menos) coma dos efectos brutais sobre o mercado editorial educativo da implantación do decreto de plurilingüismo.

Mais que un balance tan nesgado, agardabamos do secretario xeral de Cultura un compromiso acorde cos tempos tan duros que vivimos as empresas e cadros de persoal do sector da cultura en Galicia. Agardabamos, sequera, o anuncio dun compromiso para a recuperación da cultura como sector estratéxico para Galicia. Agardabamos unha man tendida para recuperar consensos imprescindibles, como os forxados arredor das políticas do libro e da lectura durante o último goberno de Manuel Fraga e de Emilio Pérez Touriño.

É paradoxal a vitalidade e excelencia da nosa creación, é moi de agradecer a corresponsabilidade asumida pola sociedade civil galega apoiando a unhas industrias culturais galegas que os poderes públicos deixaron á intemperie.