En defensa do mandilón
A polémica do mandilón nas galescolas é moi clarificadora da curtedade de miras e dos escasos argumentos dos que tratan de minar por todos os medios ao seu alcance a valente política que se está levando dende Vicepresidencia na cuestión da Educación Infantil (EI).
A necesidade do uso do mandilón na EI (tanto por parte dos picariños como dos educadores) é algo incuestionable. A miña experiencia de oito anos como profesor de Infantil da rede pública demóstrame que o uso desta prenda é educativamente imprescindible. Dende o punto de vista da conquista da autonomía do alumnado (o primeiro obxectivo desta etapa educativa) permite o desenvolvemento das rotinas diarias de entrada e saída do centro, ademais do afianzamento de hábitos de orde, coordinación corporal e limpeza. Dende o do desenvolvemento da socialización entre iguais, o mandilón favorece a integración no grupo de todos os alumnos e alumnas, constituíndose nun dos referentes do espazo escolar. O mandilón (ou o chandal e a viseira nas saídas fóra do centro, para o caso, o mesmo) é na etapa infantil unha prenda educativa de primeiro orde (como ben comprenden as garderías privadas onde existe xeralmente un único modelo destas prenda de roupa, sendo de uso obrigatorio e, en moitas ocasións, vendidas polos responsables do centro).
Que razón existe, pois, para denostar na rede pública o que semella incuestionable na privada? Acaso sería criticable que nos sanatorios cada doente empregase o seu vestiario? Entendarían os que critican os mandilóns das galescolas que os cirurxiáns e enfermeiros non empregase as batas corporativas de cada centro sanitario? O feito de que Vicepresidencia pretenda que todos os picariños das galescolas teñan un mandilón bonito (deseñado con criterios educativos e co mellor deseño da nosa industria textil), do que se sintan orgullosas as familias e o persoal educativo, é outra mostra do esforzo por dignificar esta rede educativa, ata agora esquecida e secundarizada como meramente asistencial por parte dos gobernos conservadores (sabemos cántas prazas públicas deixaron en funcionamento os gobernos de Manuel Fraga?).
Quizais neste “matiz” se poida atopar a razón de tan absurda e ridícula polémica, coidadosamente amplificada por algúns medios e comentaristas con argumentos delirantes. Benvidos estes mandilóns de moda galega para os picariños das galescolas! Claro que si!
Por qué o madilón ten que levar un sinal identitario de Galiza? E os nenos non nacionalistas?
Non, non van levar ningún sinal identitario de Galicia, a menos que por iso se entenda unha referencia á rede pública á que pertencen os centros. Os camisóns do SERGAS e as batas dos cirurxiáns leván un sinal identitario por levar escrito “SERGAS”. Non, home, non. Os picariños non son nacionalistas nin non nacionalistas. Son pequenos cidadáns a formar nunha sociedade na que queremos que os valores de respecto, igualdade e tolerancia sexan os que a presidan.
E que estamos falando de cativos de guardeira… nem chegam a primária. Com muito carinho, pero som uns zaranbecos que quase tés que atar!
O mandil para a rede de escolas de infantil (que nom galescolas, lembremos que o nome nom pertence a Vicepresidência) galegas é umha ferramenta fundalmental, como dis Bretemas. E um concurso público para obeter um desenho bonito, agradável e educativo é a melhor ferramenta. Que depois os media e os partidos anti-todo-o-que-soe-galego inventem paranoias e conspiranoias…
Por que non leva este asunto de Educación Infantil a consellería correspondiente de Educación?
No acordo BNG-PSOE non aparece nos apartados de Benestar e Igualdade ningún epígrafe sobre educación infantil, e si no de Educación. Eu supoño que o BNG terá moito interés en dar pulo a estas cuestións, pero non pola vía dos feitos consumados ou hai que lembrar o que di o primeiro párrafo do acordo en materia educativa?
Proporemos un Pacto social e político pola educación que acade un
consenso básico na política educativa e universitaria. O principio de
igualdade de oportunidades esixe o compromiso dos poderes públicos coa
educación, en especial co ensino público, e a implicación de todos os
sectores involucrados –estudantes, profesores, familias–, así como das
institucións, os medios de comunicación, e demais instancias que educan,
forman e informan. Unha mellor valoración social do feito educativo, dos
profesores e dos establecementos de ensino, constitúe un obxectivo
prioritario.
Transcribo ademáis o que se di sobre Educación Infantil:
Crearanse prazas de ensino infantil para menores de tres anos na rede
pública, en número suficiente para cubrir a demanda.
Con todo, non ven vdes. un problema de agravio comparativo: ao ser o mandilón gratuíto e -intencionalmente, polo menos- de bo deseño e calidade téxtil, o vestiario escolar infantil non poderá facer patente a diferenza das familias canto a poder adquisitivo. E para que vale gañar se non se nota?
De non ser o mandilón había ser outra cousa. O caso é poder aplicarlle ao Bloque a nova palabra infamante, quintaesencia seica de todos os atrasos: “identitario”.
E, de paso, tamén apartamos a vista de Navantia.
Por que a Consellaría de Educación non lle dá pulo á educación infantil?
Eis, desde logo, unha boa pregunta.
Por que non desenvolveu, en ano e medio, a aplicación do Plano de Normnalización Lingüística?
Por que a Consellaría de Educación non consuma estes feitos?
Era ben sabelo. Con todo, aínda ben que hai consumadores.
Non hai dúbida que o primeiro ciclo da Educación Infantil debería depender da Consellaría de Educación. Isto será posible, de novo, tras a aprobación da nova LOE, que volve recoñecer (como xa estaba contemplado na LOXSE) o carácter educativo de toda a etapa. Vicepresidencia asume coa súa política de promoción das galescolas o compromiso do programa de goberno (aumentar, como sinala Arume dos Pinheiros, a oferta de prazas ata a demanda). Funcionalmente a competencia das garderías está en Benestar como no goberno anterior. A falta de prazas e a calidade educativa deste primeiro ciclo son os problemas principais e non a anécdota do mandilón. Estou con Lugués; tras o fracaso do Estatuto (provocado polo PP, insisto en que o día anterior á reunión de Monte Pío había acordo, que llo pregunten a Palmou) os conservadores van acosar o termo “identitario”. Calquera cousa que para eles “cheire” a identitario ou identidade será atacada ferozmente. Hai que prepararse para dar a batalla sobre o aumento das materias a impartir en galego (o decreto debe saír en marzo). Esa si que será unha polémica na que van poñer toda a carne a torrar.
Diferenciar o esencial do accesorio. A polémica do mandilón poderá utilizarse por quen queira e como queira. O problema é a descarada creación (coa parafernalia incluída do carácter identitario) dunha rede educativa paralela que se DEBE identificar coa “Vicepresidencia de Anxo Quintana”. O problema é que existen dous gobernos pisándose e malgastando -por duplicidade e falta de planificación única- os recursos públicos.
Deixemos a un lado a teoría da conspiración e reflexionemos sobre o importante, para min, a necesidade dun ÚNICO sistema educativo público dependente da Consellería de Educación. Para pelearse por chorradas xa están os aparatiños de propaganda dos partidos. Dende a sociedade debemos negarnos a que se consolide ese sinsentido das galescolas e pelexemos por un ensino público e gratuíto dende os 0 anos, nunha rede de escolas infantís de calidade.
¿Ou é que seguimos pensando que isto de educar é un servizo social?
Mal imos se non somos abertamente independentes e radicais (de raiceira) na análise do xogo do bigoberno. Ou é que non aprendimos de Vigo?
Pablo: Claro que o cerne do asunto está en deseñar unha única rede pública de Educación Infantil, na que os seus dous ciclos, tanto o 0-3 (asistencial, ata agora, e polo tanto dependente de Servizos Sociais) como o 3-6 (educativo, polo tanto adscrito aos centros da Consellaría de Educación) dependan de Educación. Isto xa é así no desenvolvemento curricular e nas súas ensinanzas mínimas, como nas características que deben posuír os centros e o profesorado. Mais, porén, non o é na adscrición dos centros. Un proceso que foi adiado, sobre todo, dende a contrarreforma educativa de Aznar e que, agora, debería reconducirse tras a aprobación da LOE. Non é, polo tanto, un problema exclusivo do bi-partito (é un debate que se está producindo no resto das CC.AA.). Razón pola que non vexo un problema a iniciativa de Vicepresidencia de acometer unha ampliación importante das prazas das garderías que dependen da súa rede. Sería mellor non amplialas, deixando que se solucione o problema? Hoxe en cidades como Vigo é moi difícil atopar prazas públicas para escolarizar picariños de 0-3 anos. É moi interesante que o debate (a partir da miña anotación) se reconduza sobre esta cuestión central da rede pública única e non ás andrómenas do mandilón e outras parvadas. Por último, para min o termo das “galescolas” non é tan desafortunado nin me molesta, sabendo que sobre a galeguización desta etapa educativa as posicións que poida defender Vicepresidencia e a Consellaría de Educación poden ser moito máis coincidentes do que moitos cren.
Tes razón: é necesaria a modificación legal (vello tema) para integrar definitivamente a rede asistencial na educativa. ¿Ten competencias a Xunta de Galicia para avanzar lexislativamente neste terreo?.
Si, penso que o interesante para nós é reconducir o debate cara aí, pois é aí onde realmente se cocen cousas importantes para os cidadáns neste caso e non en polémicas estériles. Eu tampouco vexo problema, claro!, en que a non existente Consellería de Servizos Sociais, amplíe a rede para escolarizar aos meniños de 0-3, pero sí vexo un síntoma que non me gusta nada no afán “identitario”, porque -e aquí é posible que faga un xuízo de intencións, aínda que baseado na percepción global do que está a ocorrer na Xunta- moito me temo que non se refire á institución ou a Galicia, senón ás agachadas, ao particular reducto que está a crear Quintana (que comezou con aquilo da “Vicepresidencia de Anxo Quintana”, que continúa con isto de que as festas dos vellos del son distintas ás de Fraga porque se as fago eu pertencen a unha longa tradición da Terra, e que, nestes días, ten un capítulo máis en botarlle a culpa de publicar os nomes e DNI de toxicómanos beneficiarios de subvencións no DOG a un exceso de celo na aplicación da lei de transparencia -celo que non se nota nada na continua utilización de fondos públicos para propaganda pura e dura-).
Galescolas non serían todas as do sistema educativo de Galicia?: Escolas-de-Galicia. Non é moito máis claro -a non ser que se pretenda darlle un contido máis extenso ao termo que o que realmente debe abranguer- chamarlles Escolas Infantís -como dis ti, primeiro e segundo ciclo- a secas, denominación que veu substituír á de Garderías no seu momento, e que define moi ben para todos a que se refire?
P.S. Cada día que pasa entendo menos que é iso da Vicepresidencia no singular formato galego. Todos os meus coñecementos sobre organizacións véñense abaixo.
Probablemente con tódolos cartos dos mandilóns e da publicidade e do concurso podíase facer un par de garderías no meu bario que hai moitos rapaces, e os pais que queiran identidade que merquen chapas, pegatinas ou pins; asía cada neno levará o que seu pai queira non o que o Anxo Quintana lle impoña.
Se non hai estatuto identitario, por que meu fillo ten que leva-lo mandilón que lle sae ó Anxo Quinana dos collós?
Bos días.
Estou de acordo case ao 100% co señor Pablo Eifonso. Se engado que o último pos de Arume dos Piñeiros, sobre a propaganda política, ten unha relación directa e íntima con este tema,coido que non necesito estenderme máis, o cal é unha sorte para todos.
Síntoo. Arume vai moi rápido e xa puxo outro pos. Refírome ao do domingo 4 de febreiro. Inda que, agora que o penso, case valían os dous.
Ser “abertamente independentes e radicais (de raiceira)” na crítica política. Eis unha frase, Eifonso, que me prace e unha función imprescindible que celebro ver cuberta. Da existencia de xente coma vde. pende moita saúde social e cultural, e só o limitado eco será lamentable; ou tamén que os gobernantes non atendan o seu discurso en beneficio propio (=do servizo que prestan).
Entenda vde., así e todo, algunhas cuestións de política real: que un departamento gobernativo entre na cobertura preescolar, anuncie a presenza do galego -en termos xenéricos- no ámbito educativo dos meniños, mesmo que introduza algo de “identidade” onde levamos ano e medio con escasas novas por parte do outro departamento… a min non pode menos que parecerme adecuado; chámelle, se quere, consolador para quen cría varios fillos galegofalantes (e o que nos custa!) que non se van ver beneficiados xa polos planos que se anuncian.
É un detalle, pero non deixa de ser sintomático. Bipartito quere dicir sensibilidade como mínimo dúplice; levo ano e medio buscando en Educación algún rastro da miña, en Política Lingüística algo de acción social… Non sei se o que agora se anuncia no primeiro destes departamentos -esperarei velo cumprido, iniciado polo menos- se daría de seu ou responderá ás iniciativas que a outra parte pon en marcha, ao mellor, pola falta de novas. Porque eu non só lle quero rede de Escolas Infantís de cobertura xeral; tamén quero o galego nelas, e deume a impresión de que o termo Galescolas, como mínimo, espertou nervios que ficaban morbosamente adormecidos.
Mire, non é que eu sexa inxenuo. Ben sei que as cousas probablemente son máis prosaicas có que eu digo aquí. Vicepresidencia (unha e non tres, como quería o PSOE) ten connotacións de liderado político, e é que ninguén quere ser vítima propiciatoria. Vicepresidencia comete erros (o de persoalizala foi dos non desculpables), procura sen dúbida compensar o plus que á Presidencia lle sae gratis, en cartos e censura, porque está politicamente asumido -pasa por politicamente correcto- que sexa así. Iso lle é a Vicepresidencia actual, o ollo esquerdo -se quere- do bipartito, máis pequeno xaora có dereito.
Entenderei que encontre mal usado o diñeiro dos seus impostos; tamén que os meus razoamentos lle soen a coartada. Desde logo, estes son de parte, aínda que non de partido: na crítica intelectual escollo unha perspectiva máis comprometida, sen considerar, nin moito menos, que sexa máis importante que a que vde. chama “radical”. Xa lle dixen que a súa é imprescindible, a miña non o sei. Un saúdo.
P.D.: Por máis voltas que lle dou, non consigo entender a xenreira con respecto á identidade. Unicamente que sexa desconfianza, ese trazo tan peculiar da identidade histórica nos galegos.
Cústame moito comprender o sentido da identidade, pero xuro que non é xenreira. É incomprensión. E, como me custa moito entender o da identidade, moito máis aínda comprender ese solemne sintagma de “identidade histórica” e, por suposto, aínda máis que esa suposta identidade histórica sexa a desconfianza. Eu creía que xa pasaramos esa fase, pero vexo que aínda estamos nela. Mágoa.
Non sei que é a política real. Só teño infindas razóns para a desconfianza.
Se cadra os que nos gobernan coa sensibilidade, digamos, B, deberían preocuparse máis de poñer os medios necesarios e de cumprir e facer cumprir a lexislación vixente en materia de normalización lingüística e a as normas de política lingüística contidas na lexislación educativa actual. Coincidirá conmigo que de cumprirense esas normas, as cousas irían doutra maneira sen necesidade de apurar medidas de “sensibilidade diferenciada”.
Nisto da palabra “identidade” en relación coas Galescolas hai un confusionismo, témome, interesado: eu quixen entendelo como o fai Manuel Bragado nunha parte do seu post, cun razoable, intelixible e apoiable contido educativo. Pero parece ser que conscientemente se deixou caer que o termo tiña unha acepción máis ampla e máis vencellada a outro contexto distinto. Uns estirárona para chiscarlle o ollo aos seus, un tanto decepcionados por ver aos seus mornos; os outros, para acusalos de talibáns. As dúas “sensibilidades” contentas. As dúas instrumentalizando máis alá do admisible, o que non deixa de ser unha cuestión -espero- meramente técnica (noutro nivel de maior complexidade polo seu contido pedagóxico, como o das batas brancas do SERGAS, claro).
Coa súa P.D. seméllame que vostede tamén ampliou o da identidade a outro terreo que, ao meu xeito de ver, non ten, no tema dos mandilóns, cabida.
A min gústame moito máis cá palabra “identidade” -se nese outro terreo nos situamos- o concepto de “para si”, no seu coñecido contido filosófico. Pero moito me temo que cando dende Vicepresidencia falan de identidade, non están falando de filósofo ningún ;-).
Saúdos
Véxome obrigado a explicitalo, malia pensar inicialmente que se percibira: a segunda parte da miña P.D. era case puramente irónica.
Temos problemas de comunicación. Algúns veñen da semántica aplicable a certas palabras gastadas polo uso ou marcadas por connotacións diversas e non sempre conciliables. Unha de tales é “identidade”, que aquí xorde por dous motivos, segundo o meu ver: un, que na presentación dos mandilóns desde a Vicepresidencia fixeron uso dela; no departamento non levan, se cadra, a precisión a extremos depurados, aparenta importarlles máis o que consideran -probablemente sen acerto- interese de comprensión ampla e directa. Outro, a especial sensibilidade que xorde ultimamente cando as instancias de goberno de parte nacionalista inciden sobre cuestións de índole lingüística (bonecas, testamentos…) ou seica “étnicas”; eis onde xorde a miña expresión “xenreira”, aínda que ben podería dicir sarabullo. E outra cousa, desculpen, non se me ocorre perante tanta suspicacia ou, tout court, descualificación inapelable.
Mire, Eifonso, no xogo de abstraccións non din entendido a que departamentos se refería vde. Se a Consellaría de Educación procedese no seu día (levan ano e medio!) a aplicar e vixiar que se aplicase a lexislación vixente, se manifestasen interese por implementar o Plano de Normalización Lingüística aprobado por unanimidade no Parlamento (no 2004?)… Se a Secretaría Xeral de Política Lingüística traballase co acordo dos dous grupos, tal e como foi resolvido no seu día, e mesmo establecida unha comisión paritaria; se esta Secretaría realizase acción social… Se… Se… , daquela -e con perdón- o mundo ao mellor tiña outra cor e eu, desde logo, non me queixaría do que me queixo.
Fago algunha outra suposición posiblemente gratuíta: se no goberno estivesen claramente demarcados, desde o comezo, os campos de acción política, gobernativa e de imaxe de ambos grupos, así como tamén o sentido, alcance e momentos da necesaria e básica conexión; se non aparecesen sorpresas como o “Legado Cortázar” no ámbito de Cultura, ou reaxustes nos medios publicos… daquela, ao mellor, había menos cotobeladas e nós estabamos discutindo por outra cousa.
Non pensen que eu cargo toda a culpa dun lado. Puntualizo cousas que non encontro a miúdo puntualizadas, e desde unha visión de parte que xa quedou recoñecida. Quede dito que, así e todo, en termos globais considero a presente gobernación como bastante aceptable (mellora, desde logo, con moito a anterior) e tamén a coordinación. Mágoa que as circunstancias leven a instrumentalizar. Pode que sexa inevitable na política real.
P.D.: Reafirmo o meu xuízo sobre o valor da súa perspectiva crítica. Aí, débemo crer, non había sombra de ironía.
O asunto é que as galescolas non son da Xunta, senón a esta asociación:
http://www.galescola.com