Onte 1143: «A vinganza do defunto»

Acompañamos onte a Carlos Reigosa na presentación en Compostela d’ A vinganza do defunto, a quinta das novelas da serie protagonizada polo detective Nivardo Castro e o xornalista Carlos Conde. Foi Xesús Alonso Montero, presidente da Academia Galega, quen se ocupou de glosar unha obra que relacionou con Crime en Compostela, a primeira novela da serie que obtivera xustamente hai trinta anos, un 11 de novembro, o premio Xerais de Novela na súa primeira edición.

Comezou don Xesús dicindo que «Reigosa é o creador do xénero policial en galego, sendo un escritor moi para lectores galegos, engaiolado pola cidade de Compostela, á que non renuncia a explicar». Salientou despois a importancia de Vigo nesta historia, «onde teñen moita presenza os nazis e os xudeus que pretendían fuxir dende o porto cara América durante os anos da segunda guerra mundial e da febre do volframio». Citou a presenza na novela de Celso Collazo Lema, figura galeguista a que coñeceu en 1951. e a de Francisco Vázquez, «que achegan o contexto sobre o que se desenvolve a investigación de Nivardo e Conde encargada por Eliseo Sandamil Bentraces cando se produciu a súa morte». Rematou abeizoando a erudición do autor, «que está sempre ao servizo do espiñazo do do relato», e felicitándose de que «as Letras Galegas conten cun escritor como Reigosa, «que ten pericia para dominar os rexistros da novela de xénero, mais é capaz de densificar o pensamento e a reflexión e manter unha inequívoca vontade de estilo.»

Comezou a súa intervención Reigosa expresando a súa gratitude a Xesús Alonso Montero, «unha figura que significa moito para min na cultura galega». Confesou que intentou facer unha novela «que demostrase que durante a segunda guerra mundial España non foi un país neutral». «A novela xurdiu das miñas conversas con Celso Collazo sobre o Vigo dos anos corenta. Alí había grupos organizados de espionaxe británico que perturbaban o prezo do volframio, que servía para endurecer os carros de combate e obuses alemáns.» «Collazo contoume que durante aqueles anos Vigo era a única cidade do norte de España na que había luz, na que os pintores galegos vendían cadros, onde afloraban auténticas fortunas.» «Esta é a miña novela de Vigo. Alí atopei todo o que precisaba para facer a novela que quería, dende a historia dao volframio e das minas do Fontao, onde traballaban persos políticos e onde houbo un intento de atento da guerrila, até a existencia dunha rede de espionaxe británica.» Referiuse despois reigosa a importancia das voces de persoas maiores de noventa anos, doentes de Alzheimer, onde considera atopou «a clave da descomposición da memoria». «Nesas voces explorei as posibilidades da demencia como clave da revelación.»

Reflexionou Reigosa sobre o feito de que para el «a ficción non é a condición límite dunha novela». «Con esa intención utilicei o contexto achegado por personaxes reais como Paco Vázquez e Celso Collazo. Foi un xogo literario consistente en introducilos como fontes de información.» Como tamén comentou que deseñou un personaxe para homenaxear a Manuel Vázquez Montalbán e Andrea Camilleri, «mestres do xénero policial». Para rematar, Reigosa confesou que «á serie de Nivardo e Conde fáltanlle aínda tres novelas. En cada unha das entregas cumpren anos. Fronte ao modelo tradicional da novela negra na que os persoanxes son sempre iguais, eu quero que as miñas novelas desta serie sexan un biografía dos seus dous protagonistas.» Revelou que «na derradeira novela da serie Nivardo Castro deberá investigar o misterio da desaparición dunha rapaza de Gontán, a miña aldea, que se produciu no ano 40.»