Onte 35; Frankfurt 20 en Islandia

Hai vinte anos. Aquel meu primeiro Frankfurt quedou vencellado con A cidade dos césares, a novela que lin na cidade alemá, en orixinal, e comentei en longas camiñadas con Víctor. Dende entón, volvín á feira en máis dunha ducia de ocasións e nunca vin tan poucos participantes polos corredores coma onte. Xa ninguén pode negar que as crises (a do tránsito entre paradigmas, a financeira, e que sei eu…) comezan a afectar á edición internacional. Ao mediodía, aproveitei un descanso, para visitar devagariño o pavillón de Islandia, o país convidado desta edición: unha instalación espectacular e moi austera, baseada na proxección de vídeos en formato panorámico (de seis metros de altura) de diversos escritores e escritoras lendo nas bibliotecas das súas casas. Pareceume preciosa a idea:o escritor como primeiro lector protagoniza a presentación dunha literatura potente dun país de apenas 300.000 habitantes. Tamén gustei moito da forma de mostrar ao público a colección bibliográfica imitando bibliotecas salón, coidando a elegancia do mobiliario, dende cadeiras e mesas, a butacas e sofás cuxa actividade principal vai ser a lectura. Non se me pasou desapercibida a presenza protagonista das sagas da literatura popular e a intencionalidade de presentar a literatura islandesa por medio das súas traducións, sobre todo, as do inglés e as do alemán, expresando así a súa vontade de proxección internacional. Os escritores islandeses viven das súas traducións máis ca do seu reducido mercado interior. Este é o caso dalgúns dos nomes máis destacados presentes no seu pavillón nacional: Arnaldur Indridason, que inaugurou onte a feira, Viktor Arnar, Ingólfsson, Einar Kárason ou Stéfan M’ani, o autor de Negro Océano, novela negra que triunfa en Francia da man da súa edición en Gallimard. Con todo, comprobei que un caso para estudar é o de Halldór Laxness, o narrador que obtivo o Nobel en 1955, até agora a figura islandesa máis traducida, que xa ten publicadas dúas novelas en portugués por Cavalo de Ferro: Gente Independente (2007) e Os peixes também saben cantar (2010). Con est autor quedei coa mosca tras a orella. Visitando esta presentación de Islandia é doado comprender que na visibilización das literaturas non importa o seu tamaño. Contar con vontade de ser no mundo e noso noso tempo, sen renunciar á tradición, é o desafío que nos propón o país dos cazadores de nubes.

Nota: Antes de visitar o pavillón islandés tivemos a fortuna de coñecer no stand de Galicia a Elías Portela Fernández, o poeta e tradutor do islandés para o galego de Anxos do universo de Einar Már Guomundsson, obra editada por Rinoceronte. Elías publicou tamén o seu primeiro poemario en islandés, baixo o alcuño de Elías Knörr, do que existe versión galega baixo o título O mariñeiro con cabalos marítimos baixo o vestido, publicada por Barbantesa. Elías é un axente dobre, embaixador da literatura galega en Islandia e da literatura islandesa en Galicia. Afortunadamente, o Diario Cultural da Radio Galega, sempre tan atento, entrevistouno a primeira hora da mañá.