Listado de la etiqueta: pescanova

Nadaliñas de luz propia

/en , , , , , , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a algunhas nadaliñas viguesas:

Álvaro Álvarez Blázquez, o editor vigués  de Serigrafía Galega, proxecto que celebramos na exposición «Tintas galegas» (Casa das Artes, 2003), amosoume as nadaliñas deseñadas para a súa empresa por Urbano Lugrís con esta técnica artesanal de estampaxe. Certo é que estes encargos, como as viñetas e portadas que lle pedía Víctor de las Heras para o Anuario de Vigo, ou os anuncios solicitados por Paz Andrade para Pescanova, axudaban ao noso pintor do mar a sobrevivir nos seus derradeiros (e difíciles) anos vigueses. Como tamén certo foi que Lugrís non aforraba o seu talento gráfico e pulso de miniaturista na creación destes nacementos, gaiteiros e outros motivos oceánicos de papel, nos que, se facía falta, completaba coa escrita duns versos natalicios. Ao seu xeito, Lugrís inseríase con este repertorio da artesanía dos agarimos, na tradición de resistencia galeguista de intercambiar os mellores votos do Nadal con versos dalgunha panxoliña da tradición popular, ou noutros casos de corte laico, social e mesmo político, con textos que ao seren destinados ao correo privado non estaban suxeitos aos rigores da censura.

Nadaliñas de luz propia como a que este ano comparte o Instituto de Estudios Vigueses recuperando oportunamente a imaxe da Epifanía do Tímpano da Colexiata do século XV, para o cronista Ceferino de Blas, a nosa primeira nadaliña pétrea e alicerce da tradición natalicia viguesa. Esculpido sobre o primitivo templo románico da igrexa parroquial de Santa María en estilo gótico-tardío (1403), ou «mariñeiro galego», con planta de tres naves, cuberta de madeira e unha soa torre, o baixorrelevo de formato semicircular e de dous metros sesenta de longo está dividido en dúas áreas desiguais, que representan dúas escenas marianas, a máis pequena a da Anunciación e a maior, a Adoración dos Reis Magos. Tras o derrubamento do templo románico en 1813, xa moi deteriorado, salváronse algúns elementos da súa decoración tanto interior como exterior, entre eles este tímpano que coroaba a porta principal e que durante anos estivo decorando unha fonte no xardín da casa de Antonio Mora nas proximidades da Porta do Sol, até que a cedeu en 1897 ao Museo de Pontevedra onde se conserva. Icona viguesa da que en 2017 foi colocada unha copia exacta (en canto as dimensións) labrada na Escola de Canteiros de Pontevedra nunha parede lateral da colexiata.

Nadaliñas viguesas de luz propia como as pinturas murais da igrexa románica de Santa María de Castrelos (1216), ocultas até hai oitenta anos, que representan tamén a Epifanía, e nas que a pesar do seu estado precario poden identificarse as figuras da sagrada familia e dos reis, vestidos ao xeito da época (século XV). Como Nadaliña artística viguesa primeira, probablemente tamén a máis valiosa, é a talla de madeira dourada e policromada, cunhas medidas de 85 cm alto por 81 de largo, pertencente ao retablo do altar maior da igrexa románica de Santa María de Vigo, coñecida como «Adoración dos Pastores», extraordinario altorrelevo de 1681 do escultor redondelán Domingo Martínez, autor tamén dos retablos da colexiata viguesa de 1684 e 1696. Presente na exposición «Vigo no tempo» e conservada no Museo diocesano de Tui, este fragmento do nacemento no portal de Belén, ademais da presenza dos anxos no paraíso, ten as singularidades da representación dunha árbore (quizais unha oliveira) e do protagonismo dos músicos oferentes, entre eles o gaiteiro galego, acompañado da pandeireteira e outros pegureiros, envolvendo a escena así dun clima de celebración popular.

Presenza do gaiteiro nesta singular nadaliña escultórica, oficio e arte do que xa temos noticia en 1566 cando aparece nos libros da colexiata o nome de Joan da Val, con motivo do bautismo do seu fillo, o considerado primeiro gaiteiro vigués. Referencias á importancia dos gaiteiros nosos que se repiten ao longo do século XVII cando eran contratados polas confrarías de mareantes (que tiña dereito de tenteo), alfaiates, carpinteiros ou zapateiros para que tocasen o seu instrumento de gaita e dar tamboril para as catro festas anuais e as súas vésperas, o que debe incluír as de Nadal e Epifanía, como vodas e charangas. Nadaliña musical viguesa actualizada catro séculos despois por Carlos Núñez, o noso primeiro gaiteiro, co seu tradicional concerto de Nadal no teatro García Barbón, seráns que este ano celebrará o 22 e 23 de decembro, nos que estreará os temas da súa marabillosa suite celta creada para Brittany Ferries. Outra nadaliña de luz propia dunha cidade que a pesar da antipática hipérbole do lucerío de millóns de leds non desiste en celebrar o seu nadal tradicional de rondallas e ranchos de Reis e Manueles, o xeito noso de compartir azos, esperanzas e a continuidade da vida. Por un nadal saudoso e que veña mellor 2024!

Os inicios de Pescanova

/en , , , , , /por

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo a lembrar os inicios de Pescanova:

O acordo para a adquisición de Nova Pescanova por parte da canadense Cooke INC –motivada pola necesidade de Abanca de desprenderse das súas participacións industriais, apremada como o resto das entidades polo Banco Central Europeo, para así non comprometer a súa solvencia– é unha nova moi relevante para o futuro da economía viguesa. Unha compra que segundo leo nas páxinas de Faro de Vigo garante a continuidade da marca, da sede en Redondela e dos postos de traballo da empresa creada en 1960, o que en principio constitúe un anuncio esperanzador, tras unha década crítica para a que foi a primeira multinacional galega, situada entre as dez máis importantes do mundo do sector pesqueiro. Nova quizais sorprendente para o sector, como tamén para o propio goberno galego, motivada pola opción de Abanca pola complementariedade e compatibilidade das actividades nos eidos da acuicultura e da pesca salvaxe entre o grupo canadense de estrutura familiar e a compañía galega; unha escolla que pode aventurar menos problemas de encaixe que se a venda lla fixera ao outro pretendente, o Grupo Ibérico de Conxelados S.A. (Iberconsa), grupo internacional de orixe viguesa, radicado en Teis e propiedade desde 2019 do fondo americano de capital risco Platinum Equity.

Ás portas desta nova etapa para a pesqueira de Chapela é inevitable lembrar a súa creación como un exercicio visionario do empresario José Fernández López e do avogado Valentín Paz Andrade. Un froito da amizade forxada a finais do 50 nos salóns do hotel Universal entre estes dous emprendedores que souberon completar e complementar os seus coñecementos e experiencias, o lucense no sector do frío industrial aplicado ao sector cárnico en empresas como Frisgsa de Lugo ou Frigolouro do Porriño, o vigués no sector pesqueiro, como director da revista Industrias Pesqueiras (1927) e técnico veterano da FAO. Fundadores en 1960 en Vigo de Pescanova, unha empresa que revolucionou o mundo da pesca co seu sistema de conservar as capturas a bordo ultraconxeladas, o que lles permitía alongar as mareas e acceder aos ricos caladoiros do hemisferio sur. Un proxecto que precisaba de novos buques, capaces de navegar a afastados caladoiros de Arxentina e Sudáfrica, como de ocuparse do procesamento e conxelado das capturas, un encargo novidoso que Fernández fixo ao enxeñeiro naval Alejandro Barreras, de Astilleros y Construcciones (Ascón) de Meira (Moaña), responsable do deseño e construción do que serían os dous primeiros arrastreiros conxeladores do mundo: o Lemos e o Andrade.

Un encargo que tras sete meses de traballo, Ascón completaría o 31 de xullo de 1961 coa entrega da primeira das unidades, pola que Pescanova pagou 30 millóns de pesetas. O Lemos era un buque de aceiro de 52 metros de eslora, tripulado por 32 persoas e con capacidade para conxelar 20 toneladas diarias até un máximo de 250. Saíu de Vigo o 8 de setembro de 1961 para realizar a súa primeira marea nos caladoiros da costa Arxentina, regresando ao porto vigués de forma triunfal en decembro coas bodegas cheas de pescada conxelada. Iniciábase así o desenvolvemento rapidísimo da flota pesqueira da compañía que nunha década contaría con case un centenar de embarcacións, construídas nos estaleiros da ría, o que segundo o profesor Xoán Carmona situou a construción naval viguesa ao fronte da española. Das gradas de Ascón na canteira de Meira saíron tamén os primeiros arrastreiros por popa, en abril de 1963 o Villalba, de 75 metros de eslora, e o seu xemelgo o Vimianzo, en xullo do mesmo ano, buques pesqueiros moi avanzados construídos con licenza alemá. Como tamén os primeiros conxeladores que superaron os 100  metros: o Gondomar, o Gelmírez, o Miño e o Sil.

Relato do inicio do empeño industrial de Pescanova que non está completo sen referirse a historia do Galicia, o primeiro pesqueiro sen redes, a nave nai e factoría, con capacidade de conxelación de 100 toneladas diarias e de almacenamento de 3.000, recuperando do despece do Habana, un vello transatlántico de longa historia, que partiu de Vigo o 7 de setembro de 1964 cara aos caladoiros de Sudáfrica, acompañado dunha flota de nove arrastreiros construídos nos estaleiros de Hijos de J. Barreras, todos eles bautizados con nomes de ríos galegos: o Lérez, o Louro, o Eume, o Avia, o Eo, o Allones, O Saa, o Ulla e o Umia. Fondeado na baía de cidade do Cabo, bautizada como Capetón polos nosos mariñeiros, o Galicia recibía a pescada dos arrastreiros, conxelábaa e logo a transfería aos buques de carga refrixerada, como o Coruña, o Lugo, o Orense ou o Pontevedra, que a trasladaban até a moderna factoría de Chapela adquirida ese mesmo ano Copiba. Memoria dos inicios deste modernizador emprendemento galego, que os futuros propietarios da Nova Pescanova deben coñecer e respectar.

De Vigo a Lugo

/en , , , , , /por

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo a supresión da liña diaria de autobús entre Lugo e Vigo:

O feito de que se suprima a conexión diaria e directa por autobús entre Vigo e Lugo, para a que non existe tampouco alternativa ferroviaria razoable, amosa a profunda mudanza (e, tamén, o fracaso) do sistema público de mobilidade interior en Galicia, apenas outro síntoma das dificultades de ofrecer servizos públicos básicos en todo o país como das propias mudanzas que sobre o noso territorio provoca o proceso de urbanización e o devalo demográfico que sofren, sobre todo, as provincias de Lugo e Ourense.

Unha nova que inevitablemente actualiza na memoria nosa a imaxe daqueles ómnibus preciosos e un chisco vangardistas da empresa Gómez de Castro, estacionados hai cincuenta anos na rúa García Barbón, preto da igrexa de Santiago de Vigo, que durante décadas se responsabilizou dun servizo con paradas en Pontevedra, Lalín e Monterroso, onde tiña a sede esta liña transversal que unía por estrada a Galicia atlántica coa cantábrica, superando as pontevedresas comarcas de Terra de Montes e do Deza e a lucense do Val da Ulloa. Unha das viaxes máis longas e fermosas que se podían facer dende Vigo atravesando as máis diversas paisaxes no corazón do país.

A perda desta unión é consecuencia da reestruturación das liñas establecida no polémico plan de transporte público por estrada aprobado pola Xunta de Galicia, tras a folga das empresas concesionarias. Un plan que levou a que a empresa Monbus, o operador das liñas que unen as cidades atlánticas, renunciase a varias das concesións que explotaba, entre elas a diaria Lugo-Vigo, argumentando falta de rendabilidade. Xaora, é paradóxico que no actual prego de concesións a Xunta admitise no traxecto Lugo-Vigo o transbordo en Pontevedra, a pesar das incomodidades que esta solución supón para os viaxeiros obrigados agardar por un novo vehículo cando están apenas a trinta quilómetros da área metropolitana de Vigo, a maior rexión urbana de Galicia, onde viven máis de medio millón de habitantes. Inconvenientes que prexudicarán a todo tipo de usuarios, dende os numerosos universitarios aos turistas e visitantes, dun servizo público para o que hoxe case non hai outra alternativa que a utilización do vehículo privado ou dun servizo de blabacar.

A desaparición desta liña diaria e directa entre Vigo e Lugo ten un aquilo de ruptura simbólica, de esgazadura fortuíta entre dous territorios e dúas comunidades con notables transferencias ao longo do último século. É de todos coñecida a importante comunidade lucense en Vigo, ben é certo que non tan numerosa como a ourensán, mais moi significativa nos eidos dos profesionais da medicina, da docencia, do deporte como da función pública. Como é de todos coñecida a impronta que deixaron en Vigo figuras lucenses que algún día chegaron nos ómnibus de Gómez de Castro dende pintores como o propio Laxeiro, a quen lembramos esta semana, a xenial Xulia Minguillón, a creadora da “Escola de Doloriñas”, que viviu durante unha década en Vigo co viveirense Francisco Leal Insua, director de “Faro de Vigo” de 1949 a 1961; pasando por escritores como Francisco Fernández del Riego, que chantou raíces en Vigo durante sete décadas, Álvaro Cunqueiro, instalado en Vigo dende 1961, director tamén de “Faro de Vigo” de 1964 a 1970; até o notario de Becerreá Ánxel Casal Rivas, vencellado ao grupo Galaxia, ou o empresario sarriano José Fernández López, creador de Frigolouro e de Pescanova en 1960. Nómina de destacados lucenses vigueses na que non pode deixar de citarse ao escritor Agustín Fernández Paz, ao tradutor Valentín Arias ou a súa filla a poeta Xela Arias, tan identificada coa cultura viguesa da movida dos oitenta, como ao que foi alcalde de Vigo Manuel Pérez Álvarez, ao senador Carlos Mantilla ou, entre outros, ao xornalista Xosé María Palmeiro, tan vinculado aos medios radiofónicos vigueses.

A perda desta conexión directa de autobús entre Vigo e a cidade da muralla, unha liña histórica que comezou a ser cuberta con coches de cabalos, é desas noticias que nos obrigan a enxergar con outros ollos o horizonte do país. Sabemos que por parte dos prestadores deste servizo público, a redución do servizo a un par de conexións de fin de semana pode ser explicada con criterios de estrita rendabilidade económica. Máis tamén sabemos que para abordar a complexa problemática demográfica e territorial que supón o feito de que o 76 % da poboación galega se concentre nas provincias atlánticas, os servizos de transporte teñen a obriga de ofrecer unha rendabilidade social, responsabilidade á que non poden ser alleos os poderes públicos, neste caso a Xunta de Galicia, administración con competencias en transporte interior. Non debería ser tan difícil alongar desde Pontevedra a conexión diaria que continuase unindo Lugo coa área metropolitana viguesa.

O futuro da World Fishing Exhibition

/en , , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre o futuro da Feira Mundial da Pesca en Vigo.

world_fishing_exhibitionO vindeiro ano 2015 non se celebrará no mes de setembro en Vigo a sétima edición da World Fishing Exhibition (WFE), o evento mundial máis relevante da industria pesqueira e a feira internacional de maiores dimensións e repercusión das que teñen continuidade en Galicia. Sen dúbida, outro efecto da grave crise económica do sector pesqueiro e da anemia institucional da área metropolitana de Vigo que deixou á intemperie un acontecemento que dende hai corenta anos forma parte da historia do Vigo de entre séculos.

Fundada en 1963 en Londres, tras fondear nas cidades portuarias de Dublín, Marsella, Halifax e Copenhague, a WFE recalou por vez primeira en Vigo no ano 1973, nas instalacións que se improvisaron no porto de Bouzas, ás que volvería en 1985 para dende entón recuncar na ría viguesa cada seis anos. Unha periodicidade que ao longo destas tres décadas nunca se perdera convertindo tanto á feira da pesca viguesa, como á conferencia paralela de ministros e responsables de pesca de medio cento de países, no referente mundial do sector da pesca e, dende a pasada edición, tamén da acuicultura. Unha convocatoria sexenal que serviu de privilexiado escaparate mundial para todos os subsectores das industrias pesqueiras galegas, dende a construción naval, pasando polas complementarias, até as de procesado e distribución.

Dende a súa primeira edición a WFE foi xestionada por unha empresa británica a corporación Highbury Home Communications propietaria do “World Fishing Magazine”, cuxa representación en Galicia ostentaba Alfonso Paz Andrade o propietario da veteranísima revista viguesa “Industrias Pesqueras”. Dende 2006 “WFM” pertence a Mercator Media, grupo empresarial ubicado en Fareham, no condado de Hampshire, especializado na edición de revistas profesionais e organización de feiras e congresos relacionados coa pesca, cos portos e coa loxística en diversos lugares do planeta. Ademais da WFE, entre outros eventos, promove este 2014 en Hamburgo a “Motor Ship”, en Nápoles a “Offshore Mariculture”, en Barcelona a “Green Port”, en Shangai a “Sea Work” ou a en Kópavogur, un arrabalde de Reykjavick, a “Icelandic Fisheries Exhibition”.

É innegable que a actual crise da World Fishing Exhibition en Vigo nada ten que ver co éxito da última edición celebrada en 2009 nas instalacións do IFEVI en Cotogrande. Superáronse daquela todas as marcas: 400 millóns de euros de negocio, 500 expositores, 800 empresas de 51 países, 70.000 visitantes, dos que 55.000 foron profesionais acreditados e 25.000 estranxeiros. Nin tampouco coas conclusións da conferencia de ministros de pesca onde naceu o concepto de “pesca responsable”. Un éxito de participación e cifra de negocio que tivo os seus efectos sobre a hostelaría viguesa, sobre o funcionamento do aeroporto de Peinador, como e sobre todo na proxección internacional de Vigo como capital das industrias pesqueiras do arco atlántico europeo.

As razóns polas que a WFE non se celebrará o vindeiro ano en Vigo teñen que ver coa diminución do seu financiamento público, achega que até agora fixo da feira un bo negocio para a empresa organizadora. Até 2009 ás achegas do concello de Vigo, da Xunta de Galicia e do Ministerio de Agricultura e Pesca (como promotor da conferencia de ministros), sumábanse as de patrocinadores privados como Caixa Galicia e Pescanova. Doado é comprender que este urdime estragouse, a caixa desapareceu e a multinacional pesqueira de Chapela loita por supervivir a pesar das pelexas dos seus accionistas. Ao que habería que engadir, e non semella menos relevante, o desánimo de Alfonso Paz Andrade, até agora presidente do comité organizador do evento e o seu líder indiscutible durante catro décadas, imputado pola Audiencia Nacional xunto outros xestores de Pescanova.

Non vai ser doado que Vigo recupere a WFE en 2016 como pretende a declaración institucional aprobada por unanimidade pola corporación. Para conseguilo, en primeiro lugar requírese a existencia dun novo liderado forte e solvente no sector pesqueiro vigués capaz de convencer a Mercator Media, os propietarios do evento, que a pesar da dura crise económica e da perda de valor da mal chamada “Marca España”, a mellor decisión para os seus intereses continuando sendo celebrar a WFE en Vigo. En segundo, precísase un acordo interinstitucional entre o concello de Vigo, a Xunta e o Ministerio de Agricultura e Pesca para achegar axudas suficientes ao comité organizador e convocar decontado a conferencia de ministros. Se estas dúas condicións non se concretan axiña nun marco estratéxico, o calendario vai xa moi xusto, temo que Vigo perderá a World Fishing Exhibition e, o que será moito peor, porá en risco a súa posición estratéxica no liderado das industrias pesqueiras do século XXI.

Onte 585: Tertulia

/en , , , , , , , , /por

Cando na tertulia da Radio Galega comentabamos as andanzas perigosas de Manolo Pescanova, soubemos por twitter dos estouridos da maratón de Boston. Cando valorabamos o anuncio de Feijoo da posible entrada de Pemex no capital dos estaleiros vigueses (Barreras), a pantalla do teléfono doíase comunicando a derrota en tempo de desconto dun Celta xa pechacancelas. Case non houbo tempo para comentar a vitoria axustadísima de Maduro nin a ofensiva de Rouco para que Rajoy modifique as leis do aborto e dos matrimonios de persoas do mesmo sexo e mellore o estatuto dos centros educativos católicos. Vaia axenda informativa dun 15/04 que semella lembraremos!

Onte 543: Pescanova

/en , , , , /por



O pasado ano con motivo da homenaxe a Valentín Paz Andrade lembrouse en diversas ocasións como en 1961 zarparon de Vigo o Lemos e o Andrade, os dous primeiros arrastreiros conxeladores do mundo. Poñíase en marcha o proxecto de Pescanova, a que se convertería na primeira empresa transnacional galega e, despois de cincuenta anos, unha das dez primeiras empresas pesqueiras do mundo especializada na captura, cultivo, produción e comercialización de produtos do mar. Porén, as cousas non pintan ben para a empresa creada polos Fernández. A noticia do seu preconcurso de acreedores, motivada pola súa elevada débeda bancaria e a posterior perda dun 60% do valor das súas accións pon en perigo o control galego desta empresa estratéxica para o país. Unha situación á que non é allea a debacle das nosas caixas, xa que foi decote Caixa Galicia quen refinanciaba a débeda da empresa, como no proceso da súa bancarización se eavaporaron os paquetes de accións dunha empresa que continúa dando beneficios e aumentando a súa facturación. Non é descartable que unha situación de fraxilidade da cotización coma a actual puidese ser aproveitada para que algúns falcóns se fixesen a moi bo prezo cunha empresa que conta con 10.500 traballadores en todo o mundo. Outra noticia moi preocupante para os intereses de Galicia. O seu futuro é unha cuestión de fe?