A grande beleza, a película de Paolo Sorrentino, gañadora de catro premios do Cine Europeo 2013, comeza cunha cita tirada de Viaxe á fin da noite de Louis-Ferdinand Céline: «Viaxar é moi útil, fai traballar a imaxinación. O resto non son senón decepcións e fatigas. A nosa viaxe é por enteira imaxinaria. A iso debe a súa forza. Vai da vida á morte. Homes, animais, cidades e cousas, todo é imaxinario». Dende a primeira secuencia o director napolitano propón ao espectador que poña a traballar a súa imaxinación (e capacidade de abraio), mentres viaxa pola Roma actual da crise, decadente e aínda fermosa, guiada polo personaxe de Jep Gambardella, unha crápula moi elegante, xornalista a medio gas, escritor dunha única novela de mocidade, que á altura do seu sesenta e cinco aniversario esculca na súa soidade e na procura da inocencia daquel amor primeiro, un antídoto posible para evitar a decadencia e o fracaso. E a viaxe, a pesar dalgún exceso, ben paga a pena.
A grande beleza é unha película poética, escasamente narrativa, que homenaxea á tradición do cine italiano posterior ao neorrealismo, sobre todo a películas como a Dolce vita e o Amarcord de Fellini ou o Blow up de Antonioni. Porén, tras o paseo polos espazos máis fermosos e agochados de Roma na procura desa beleza eterna, atopamos uns personaxes extravagantes e cínicos, hedonistas e elitistas, alleos a calquera preocupación colectiva, que gozan das súas noites interminables nas súas terrazas e sotos privados, afastados da xente popular, que na película non aparecen sequera como atrezzo, o que contribúe a salientar a súa fuxida da realidade. Este grupo de monstros elegantes de moral cutre e utilitaria, que na soberbia e vacuidade das súas festas e performances camiñan cara un ocaso inevitable, representa esa «nada» que procuraba Flaubert como o mellor tema para unha novela.
A cerna da película está no conflito entre a finitude que o grupo artellado polo protagonista representa e a beleza inalterable e eterna das artes e da cidade concibida como o seu tesouro e peza principal. No entanto, as reflexións sobre a relixión, a morte, o amor, a soidade, o silencio e, sobre todo, o paso do tempo funcionan como contrapunto necesario achegando un aceno de melancolía e emoción capaz de evitar que tanta banalidade, por unha parte, e un exceso de ornamentalismo visual e sonoro, por outra, estraguen a película. Mención á parte merece a interpretación extraordinaria de Toni Servillo, a música engaiolante (da coral á electrónica), a excelente composición fotográfica ou algúns diálogos afortunados que fan a película aínda máis interesante e sutil.
Youth (La giovinezza), a última xenialidade de Paolo Sorrentino, é unha película perturbadora onde o peso das emocións e a corrente de beleza de imaxes memorables esvae un argumento apenas funcional, Como sucedera xa n’ A grande beleza, a densidade e a grandilocuencia visual, sonora e textual facilita a abordaxe de temas esenciais, dende unha reflexión filosófica, como os valores da mocidade e da vellez (quizais, o principal), mais tamén da lembranza e do esquecemento, do éxito e da decadencia, da saúde e da doenza… Unha película na que o sublime nunca abandona a pantalla, sexa polas interpretacións marabillosas de Michel Caine, Harvey Keitel e Rachel Weist, sexa polas frases (moitas veces aforismos) que utilizan nas súas conversas, ou polos constantes cambios de planos ou variación de medlodías musicais. Sorrentino móvese n’ A mocidade no territorio que só transitan clásicos contemporáneos para dar conta da desolación do século XXI. Memorable!
