Listado de la etiqueta: nova_galicia_edicións

Vigo, barcos, coches e libros

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á inauguración da feira do libro de Vigo:

Encantoume escoitarlle a Yolanda Díaz nunha das súas vibrantes réplicas no Congreso que ela naceu na Ferrolterra onde se fan barcos desde que no século XVII se puxo en marcha o arsenal real. Gustoume que a ministra galega fachendease da tradición obreira ferrolá porque son as actividades económicas e a súa continuidade ás que mellor explican cada unha das comunidades humanas, países e cidades. Así tamén é o caso do Vigo metropolitano onde dende hai máis dun século a construción naval constitúe un dos alicerces do desenvolvemento urbano da súa ría.

Unha actividade industrial que coas pesqueira, conserveira e portuaria impulsou o crecemento demográfico daquel Vigo que no ano 1900 tiña apenas 23.259 habitantes, mais que tamén determinou o modelo de desenvolvemento urbanístico alongado sobre o anfiteatro da ría e deitado sobre o Val do Fragoso como a ansia fabril e dinámica dunha cidade obreira. Abonda con seguir as magníficas páxinas de información económica de Faro de Vigo, para saber que os estaleiros e as actividades pesqueiras e portuarias constitúen unha referencia na contorna atlántica e un dos piares da economía galega. Vigo é unha cidade metropolitana que continúa e agardamos continúe fabricando barcos mesmo a pesar das mil e unha dificultades dun sector industrial estratéxico e das raquíticas políticas públicas no seu apoio. Velaí o ir e vir recente do capital e da actividade de Barreras, o primeiro estaleiro privado de España, como o peche de Vulcano e o inxustificable baleiro das súas instalacións.

Actividade portuaria viguesa que recibiu o pulo de Citroën, outro dos alicerces do Vigo contemporáneo, que permitiu que en sesenta anos a cidade duplicase a súa poboación, pasando dos 144.914 de 1960, cando a factoría automobilística xa estaba instalada en Balaídos, aos 300.000 habitantes de hoxe. Unha actividade industrial que foi transformando ao Vigo metropolitano nun dos enclaves mundiais da industria automobilística, tanto pola actividade de ensamblaxe do grupo PSA como da fabricación de compoñentes por parte do cento de empresas que forma parte do Clúster de Empresas de Automoción de Galicia (CEAGA). Vigo forma parte hoxe dese selecto mapa internacional de cidades do automóbil, como Detroit, Rennes ou Wolfsburgo, que deben facer fronte ás profundas mudanzas dun actividade industrial obrigada polas esixencias da loita contra o cambio climático a incrementar a súa eficiencia enerxética, reducir a súa pegada ambiental como a reorientar o propio carácter e deseño dos seus produtos.

A esa especificidade industrial viguesa, portuaria e automobilística, engadiuse a da edición de libros, a primeira das nosas industrias culturais. Unha actividade editorial modesta en termos económicos, que non acada aínda os dez millóns de euros anuais, mais que artella a cadea de valor do libro, con transcendencia sobre as actividades educativas e creativas máis diversas. Dende o nacemento daquela mítica editorial Cíes da rúa Elduayen por parte do editor Eugenio Barrientos nos anos corenta, da editorial Galaxia, hai setenta anos, de Edicións Xerais de Galicia, hai corenta, ás que no período autonómico se foron engadindo outras como A Nosa Terra, Ir Indo edicións, Nova Galicia, Xerme, Tambre, Ideas propias, Trymar, Lobito bueno, Editorial Elvira…, Vigo converteuse nun dos polos máis activos de edición española e na capital indiscutible da edición en lingua galega, o que contribuíu tamén ao desenvolvemento na cidade do sector do deseño e as artes gráficas, como a súa transformación en espazo cultural cun mapa literario de seu.

Vigo é cidade fabricante de barcos e coches, máis tamén de libros, a pesar da súa endémica carencia bibliotecaria, que non semella ter doado remedio nin sequera coa construción da biblioteca do estado, e da súa cativa feira do libro, que dende hai décadas está moi por baixo daqueloutra da Coruña, tanto no número de librarías participantes como no programa das súas actividades literarias. Dimensión reducida da feira do libro viguesa que na edición inaugurada esta semana na rúa do Príncipe diante do Marco chega coa participación de apenas tres librarías viguesas a súa expresión máis preocupante. Unha «anormalidade» para unha cidade de libro que o sector editorial vigués no seu conxunto (editoras e librarías), coa colaboración da propia concellaría de Cultura, deberían asumir como punto da inflexión para refundar en 2021 cunha fórmula radicalmente nova a que debería constituír a primeira e máis popular actividade cultural da cidade de Vigo, como sucede na maior parte das cidades peninsulares do rango da nosa. Cadora, visiten á feira do libro onde apoiando ás librarías resistentes máis de corenta autores e autoras asinan os seus libros.

Vigo le

No artigo da semana en Faro de Vigo, ao fío do ránking publicado por Amazon sobre as cidades máis lectoras, reflexiono sobre as posibilidades que ten Vigo de acadar o rango de cidade lectora.

Biblioteca_Xosé_Neira_Vilas,_VigoCon motivo da Feira do libro de Madrid, Amazon publicou o seu ránking das dez cidades máis lectoras. Unha clasificación que elabora o xigante estadounidense da distribución cultural relacionando a poboación das cidades de máis de cen mil habitantes coas súas vendas alí de libros, tanto impresos como electrónicos, entre os meses de marzo de 2014 e 2015. Por vez primeira, Vigo aparece neste taboleiro, ocupando a sexta posición, por debaixo de Alcobendas, Madrid, Granada, Valencia e Oviedo, e por riba de Palma de Mallorca, Santander, Salamanca e Logroño. Máis alá da fiabilidade que poida ter esta clasificación, elaborada a partir dos datos dos libros comprados “on line” polos clientes vigueses de Amazon, non podemos negar que constitúe unha nova sorprendente, mais tamén un magnífico aliciente do que tirar doses de autoestima nunha cidade que nas últimas décadas ocupou posicións precarias en cuestión de índices de lectura, de compra de libros, de número de librarías e dotación bibliotecaria. En todo caso, quedémonos coa hipótese de que Vigo é a cidade galega que máis le, ou polo menos a que máis libros compra ao primeiro distribuidor mundial de libros en internet.

Esta sexta posición no ránking de cidades lectoras é idéntica a que Vigo ocupa na clasificación das cidades editoras, despois de Madrid, Barcelona, Bilbao, Valencia e Sevilla, un dato que non se ten destacado como merece. Vigo é a cidade galega onde os editores privados publican máis libros. Dende finais dos anos corenta, cando Eugenio Barrientos creou a editorial Cíes e Galaxia se instalou en Reconquista 1, Vigo é a indiscutible capital editorial de Galicia. En Vigo teñen a súa sede Galaxia, Ir Indo e Xerais, como a tivo até hai uns anos Edicións A Nosa Terra, as editoriais xeralistas en lingua galega nas últimas tres décadas. En Vigo manteñen o seu pulo outras prestixiosas editoras de referencia: Nova Galicia Edicións, especializada en libros de arte, con importante actividade exportadora; Xerme Edicións, o selo editorial do grupo educativo SM en galego; Ideaspropias Editorial, cun catálogo no eido da formación, especializado en materiais didácticos e e-learnig; Editorial Trymar, cun catálogo formativo, que se extende aos clásicos da literatura universal; MSC Sport, a primeira editora de España en contidos de formación futbolística; Editorial Elvira, con atención preferente á edición literaria, singularmente poética; Ediciones Cardeñoso, enfocada sobre os temas locais… Un sector editorial vigués que achega un número significativo de empregos, tanto nos seus cadros de persoal como nos das empresas de servizos gráficos e impresión, e nos estudios de deseño.

Vigo é, ademais, cidade literaria, onde se localizan algunha das obras de ficción en galego máis populares. Os itinerarios literarios seguindo os pasos por Vigo dos protagonistas de novelas como Amor de tango de María Xosé Queizán, Os fillos do mar de Pedro Feijoo ou Ollos de auga de Domingo Villar xa forman parte da nosa memoria local. Como axiña se engadirán os doutras novelas máis recentes como Cabalos e lobos de Fran P. Lorenzo ou Tes ata as 10 de Francisco Castro, nas que Vigo, máis alá de localizacións en edificios e espazos urbanos das súas tramas, funciona como un excepcional coprotagonista.

Xaora, mesmo a pesar destas potencialidades e de contar cun alcalde como Abel Caballero, autor de catro novelas, Vigo soporta déficits no eido da lectura pública, sobre todo no que atinxe a súa precaria infraestrutura bibliotecaria. Vigo non conta aínda cunha rede de bibliotecas públicas municipais como tal, xa que polo momento foi incapaz de estender a outros barrios como Bouzas, Navia ou Teis, o programa iniciado coa Biblioteca Xosé Neira Vilas do Calvario. Como xa aborrece reiterar a incapacidade do concello para ofrecer un espazo dotacional onde construír a tantas veces prometida Biblioteca Pública do Estado, a trabe sobre a que organizar esa rede bibliotecaria metropolitana e virtual do século XXI. Como é imprescindible que, máis alá dalgunhas valiosas actividades promovidas pola Concellaría de Normalización Lingüística, como a Quedada Literaria das Bibliotecas Escolares en Castrelos ou os exitosos Paseos literarios, o concello de Vigo conte cun plan municipal de fomento da lectura, onde figuren todas as súas accións lectoras e de fomento da creación literaria e apoio ao sector do libro (premios, participación en feiras do libro, apoio a rede de librarías culturais e de proximidade, actividades didácticas, clubs de lectura para persoas maiores…). Vigo le e edita, mais precisa incorporar a lectura a axenda municipal para ser considerada como auténtica cidade lectora. O inicio dun novo mandato é unha oportunidade magnífica para intentalo.