Listado de la etiqueta: feira_do_libro_da_coruña

1058: Cuarto día de feira

Moi apretado foi o cuarto (e último) día da nosa participación na Feira do Libro da Coruña, un serán no que en tres horas presentamos os libros de poemas de Carlos Negro e Carlos G. Reigosa, a novela máis recente de Alfredo Conde e o primeiro libro de relatos de Ramón Vilar Landeira. Catro presentacións «express» nas que participou moito público que amosaron a viabilidade dun modelo de acto literario máis breve na súa duración (entre trinta e 45 minutos) e máis atractivo no seu formato para as feiras do libro de Galicia.

Penultimas_tendencias_05-08-2014

Comezou o serán coa conversa entre Mercedes Queixas e Carlos Negro arredor da Penúltimas tendencias, o poemario publicado na colección Fóra de Xogo. Tras lembrar de forma moi emocionante e fermosa as visitas da súa avoa ao centro da Coruña e a súa propia adolescencia, Queixas chegou á protagonista de Penúltimas tendencias, «unha rapaza que máis alá do universo rosa decide poñer a funcionar o seu cerebro», «ela decide ser, decide ir máis alá, decide a quen quere e como quere, decide non ser fashion nin cool, decide ser permanentemente ovella negra, blindar o seu corpo e a súa lingua de penúltimas tendencias uniformizadoras».

Carlos Negro comezou agradecendo «o agasallo da luz da Coruña, esta luz atlántica tan especial». Advertiu que «traía un libro de versos e, a pesar de ser consciente da existencia de etiquetas e idades, o que importa é como se enfronta cada lector cos silencios do texto». Definiu Penúltimas tendencias como «o diario da metamorfose dunha moza que sabe o que non quere ser, ainda que non saiba que quere ser».

Na conversa que mantiveron Queixas e Negro abordaron, entre outros temas, o modelo de amor romántico, ou «amor de cadeado», fronte o «amor de remar xuntos», como a necesidade de achegar a poesía aos adolescentes. Para Carlos Negro «os poetas absorbemos como esponxas os fluídos que nos dá a vida. Chegamos aos adolescentes non dende o discurso, senón dende a vivencia da emoción».

Kid_salvaxe_05-08-2014

Foi o poeta Miguel Anxo Fernán Vello que presentou Kid Salvaxe, o primeiro libro de poemas de Carlos G. Reigosa. Tras expresar a súa admiración polo autor, Fernán Vello, prologuista do libro, debullou algunhas definicións da poesía como a de Gabriel García Márquez, «a poesía contaxia o amor; a poesía é esa secreta enerxía da vida cotián», ou a de Joseph Brodsky, «a poesía é a verdadeira educación do gusto literario». Para o editor de Espiral Maior, «a poesía foi sempre un motor da creación literaria de Carlos Reigosa, desde os seus tempos universitarios madrileños, no que escribiu os poemas de Eu e Esperta Galiza».

Fernán Vello definiu a poesía de Reigosa en base a tres consideracións. A primeira: «a poesía de Carlos Reigosa está tinxida toda ela de experiencia vital, coa carga da memoria e da experiencia no tempo que actúa como percutor da material verbal». A segunda: «a poesía de Carlos Reigosa contén a carga profunda do confesional». A terceira: «a poesía de Carlos Reigosa é poesía da memoria dos instantes vividos. Como sinala Gamoneda, “a poesía é unha arte da memoria, instante de instantes”». Para Miguel Anxo esta tres consideracións resumiríanse neste verso esencial, onde Reigosa sintetiza a súa poética: «Eu son alguén que vai cara o lugar onde se funde a memoria». «En Kid Salvaxe o poeta mantén un diálogo intenso coa propia vida, fuxindo de calquera ornamento para trasladarnos a carga emotiva que funda o poema, o golpe, a emoción e conmoción que persegue toda obra artística». Desvelou Fernán Vello a importancia no libro da morte do pai, «que funciona como a brasa que queima». Citou despois as referencias a Dylan e Kerouac presentes nestes versos, «onde se identifica un ritmo de blues e ás veces de jazz de tarde melancólica de domingo». Un libro que, aventurou Fernán Vello, «vai marcar un momento na traxectoria literaria do autor, deixará cinza e remol nos lectores». «A poesía deféndese soa ou non a defende ninguén».

Carlos Reigosa confesou que «tomaba a poesía menos en serio do que dixo Fernán Vello». «Non me sinto poeta, o que me sinto é autor de poemas».

Chovida_do_ceo_05-08-2014

O xornalista Manuel Rodríguez, pregoeiro desta edición da Feira do Libro da Coruña, presentou Chovida do ceo, a novela de Alfredo Conde. «Esta novela retrata moi ben a un personaxe, o inspector Salorio, no que identifico a añoranza do espírito do capitán do propio autor». Gabou Rodríguez a novela de Conde, «onde se relatan situacións moi diversas, moi divertidas de ler, onde non falta nin a imaxinación nin a prosa retranqueira, como adoita o autor en toda a súa obra».

Pola súa banda Alfredo Conde, confesou que «non sei escribir novelas negras, só sei facer novelas. Non creo que haxa novelas policíacas, negras ou históricas, só hai novelas». Expresou a súa admiración por Henning Mankell e Stieg Larsson, «que escriben novelas con mortos e policías, máis que transcenden a novela policial». «Chovida do ceo continúa a serie que abrín con Ósos de santo, protagonizada polo inspector Salorio, que probablemente terceira unha terceira e derradeira entrega». «O inspector Salorio é un tipo que me cae moi ben, ten unha visión da vida que me é familiar».

Os_televisores_estrabicos_05-08-2014

Rematou o serán literario coa presentación do libro de relatos de Ramón Vilar Landeira Os televisores estrábicos diante d emáis dun cento de persoas. Sinalou o autor a importante presenza da Coruña no libro, o segundo topos da obra, a cidade magnética na que se desenvolven algúns relatos. Tras ler varios dos comentarios recibidos dende a publicación do libro, Ramón Vilar reinvindicou o dereito a rir, «que non nos rouben o dereito a rir». Magnífico remate para un serán que moito pagou a pena.

Onte 1057: Terceiro día de feira

Alonzo_MOntero_Bragado_04-08-2014

Acompañei a Xesús Alonso Montero no acto de presentación de Pedro Petouto. Cavilacións dun mestre de aldea que pechaba a xornada de onte na Feira do Libro da Coruña. Aproveitou don Xesús para desvelar os libros nos que está traballando, unha biografía de Filgueira Valverde e unha recompilación da súa poesía popular. «Considérome un fistor popular. Levo a coroza do home popular, sei que non son poeta, son fistor, un poeta das silveiras, sei que no humus popular teño as miñas raíces, razón pola que me gusta ser considerado como fistor». Lembrou e homenaxeou a José Francisco Armesto Faginas, que lle abrirá as páxinas de El Pope, onde se publicaron algúns dos textos narrativos reunidos en Pedro Petouto. «Mágoa que non se teña publicado aínda a biografía, probablemente inconclusa, sobre Fraga na que Armesto traballou nos últimos anos da súa vida». Alonso Montero cualificou o seu Pedro Petouto como «a resposta que hai corenta anos deu un profesor de Lugo a algunhas cousas que o ferían daquel tempo». «Tiven que eludir a garlopa do franquismo, daquela tratabamos de evitar o traballo do censor, escribiamos con autocensura, como continuamos facendo agora». Confesou don Xesús que non era comunista, «aínda que si militante do Partido Comunista dende 1962». Lembrou como case afoga o 21 de abril de 1977 en Radio Popular de Vigo cando nunha entrevista dixo por vez primeira que era comunista. Pechou a intervención referíndose ás homenaxes da dedicatoria a Amor Deus, Aneiros, Riobó, Pillado e Xosé Luis Sáez, como a que se facía no título ao canteiro que construíu a casa familiar da Groba en Ventosela.

Onte 1055: Segundo día de feira

Rosa_Aneiros_Bragado_02-08-2014

Intensísimo o segundo día da nosa participación na Feira do Libro da Coruña, onde ao longo de tres horas compartimos mesa con Rosa Aneiros, María Reimóndez, Pemón Bouzas e Xurxo Souto. Catro presentacións que expresan o esforzo de Xerais por chegar a públicos diversos con textos singulares na excelencia sexa no eido da literatura xuvenil, o ensaio político ou a narrativa.

Comezou a tarde Rosa Aneiros que presentaba a súa triloxía Ámote Leo A., unha obra dun milleiro de páxinas que xa é un dos cumes da nosa narartiva xuvenil. Cualificou Aneiros a obra como «unha viaxe aberta en tempo real, onde aparece a superlúa que colleu a Leo no Bósforo, os acontecementos do 15 M de 2011 a morte do Bin Landen ou o atentado do Cefé Argana; a miña intención foi ir encaixando o que sucedeu no mundo naquel primeiro semestre de 2011». Salientou Rosa o carácter aberto da obra, xa que grazas ao muro de Facebook as lectoras comparten as súas viaxes e diversas mensaxes de amor. «Ler é un xogo, a habelencia pola que nos engana o autor ou á autora é unha das razóns polas que lemos. Os textos son apenas pistas para construír a lectura. É o máis grande da literatura. Pretendo que cadaquén constrúa a súa propia viaxe. Hai moito mundo por ver».

Reimondez_Bragado_02-08-2014

María Reimóndez presentou o seu ensaio político A alternativa xa está aquí, que definiu como «unha proposta de cambio a partir das accións do día a día». Un acto no que Reimñondez contou coa participaci´pn activa do público para ir debullando algúns dos contidos da obra: os bancos de tempos, a renda básica das iguais, as características dos GAM (Grupos de Axuda Mutua), a Declaración do París…

Pemos_Bouzas_Bragado_02-08-2014

Pola súa banda Pemón Bouzas presentou A voz do vento que definiu como «novela sobre a crise e sobre María Soliño, unha persoa clave do imaxinario galego». Na súa intervención Bouzas abordou cada unha das tres partes da novela: na primeir ao pulo da sociedade de Cangas hai catrocentos anos, antes da invasión dos piratas turcos; na segundo a desolación tras o ataque e na terceira a rexeneración da sociedade a carago das propias vítimas que repesentan a dignidade.

Xurxo_Souto_Bragado_02-08-2014

Por último, pechou o serán a presentación dos Contos do mar de Irlanda de Xurxo Souto, que comezou lembrando os versos de Luisa Villalta, «Coruña cidade tatuada na pétrea pel do mar», e lembrando ao pintor Xaime Cabanas. Reivindicou que «Galicia non é a fin da terra, é o centro do mar, a pesar de que nunca nos falaron do mar». «Este libro é unha protesta, mais tamén é un manifesto de futuro. Non esquezamos que Galicia é a primeira potencia pesqueira de Europa e a rota mercante máis importante do mundo lame a nosa Fisterra».

Onte 1054: Primeiro día de feira

Fernandez_Paz_con_María_Xesus_Fernández_01-08-2014

Non decepcionou o primeiro día da feira do libro da Coruña. A presentación d’ A viaxe de Gagarin de Agustín Fernández Paz e o acto arredor do futuro do galego organizado pola revista Luzes e Xerais convocaron a moita xente.

Foi a crítica María Xesús Fernández quen conversou con Agustín sobre A viaxe de Gagarin desvelando a peripecia vital do Agustín máis coruñés, «aquel que viviu na Coruña do 71 ao 76, cando estudou Maxisterio, onde o coñecimos na primeira Asociación Católica de Mestres, situada no local dos dominicos, onde traballou como mestre en prácticas no Fogar de Santa Margarita, onde coñeceu a Xabier Docampo, e onde casou en 1976». Unha conversa moi fluída e engaiolante que esvarou polos detalles da novela máis coruñesa do autor, pola súa viaxe aos cambios producidos nos anos sesenta da carreira espacial e da introdución das primeiras tecnoloxías nos fogares, pola historia dun amor imposible ou polo esforzo tremendo de documentación realizado e compartido polo autor no blog Gagarin.

Moreira-Formoso_freixiero_Martinez_Bargado_Rivas_e_Sanjurjo_01-08-2014

Coincidindo co lanzamento do número 8-9, un especial de verán, iniciado co manifesto «O galego na fronteira da extinción», os responsables da Revista Luzes propuxeron a Xosé Freixeiro Mato, Valentina Formoso e Miguel Moreira, autores de tres títulos recentes de sociolingüística publicados por Xerais, que ofrecesen o seu diagnóstico e perspectivas sobre o estado e o futuro da lingua.

Para Xosé Ramón Freixeiro Mato, autor de Lingua de calidade, «hoxe o galego está no corredor da morte agardando por un indulto», «rompeuse a cadea de transmisión interxeracional e pasou a ser lingua minoritaria nos tramos iniciais de idade, en boa medida a causa das políticas dun doberno lingüicidida». Apelou Freixeiro á sociedade galega para deter este proceso.

Para Valentina Formoso, autora do Estigma á estima. Propostas paa un novo discurso lingüístico, «o futuro da lingua pasa pola súa normalización». «O galego non é unha reliquia para gardar nun museo. Este é o momento de seguir adiante, aínda que poidamos mudar a forma de camiñar». Propuxo Valentina «turrar uns polos outros, na familia, nas escolas e na rúa», «sermos máis proactivos, afondar nos estigmas que teñen os falantes, creando un imaxinario en positivo arredor da nosa lingua, que debe ser tan útil como hexemónica». «A nosa obriga é negar o actual imaxinario sobre a lingua, crear unha estratexia capaz de mudar o discursos para toda a sociedade. Trátase de apostar por un plurilingüismo inclusivo, onde a nosa lingua sexa o centro».

Por último, Miguel Moreira, autor de Contra a morte das linguas. O caso do galego, comezou lembrando a figura de Nerón tocando a lira mentres ardía Roma para expresar a responsabilidade da Xunta de Galicia sobre a situación actual da lingua, como tamén a Real Academia Galega, á que criticou polo nomeamento de Xosé Filqueira Valverde para o vindeiro 17 de maio. Para Moreira «o dilema do galego é se formará parte dese 90 % das linguas actuais do mundo que non superarán este século». «O galego retrocede no eido dos máis novos, xa non existe transmisión interxeracional». Porén, expresou a súa confianza en mudar a situación xa que «as linguas non morren se os falantes non adopatan as políticas lingüicidas».

Abriu e pechou o acto a melancolía da concertina de Rómulo Sanjurnjo. Magnífica primeira xornada de feira!

Onte 696: Manuel Portas na Feira do Libro da Coruña

No que foi o noso derradeiro serán este ano na Feira do Libro da Coruña, acompañamos a Manuel Portas na presentación de Faneca Brava, a súa novela máis recente. Iniciou o seu discurso Portas expresando «o papel complicado do autor nos actos de presentación xa que todo o que un pode dicir pode ir na súa contra; a fin de contas o que un quixo facer xa o fixo ao escribir o texto; hai, pois, un perigo de transgredir a proposición inicial que un fixo na súa cabeza.» «Ademais, o ideal sería valorar o texto só, superando os preconceptos sobre o autor, que arrastra das súas obras anteriores.»

Confesou Portas que considera Faneca Brava unha novela diferentes ás anteriores. «A diferenza de Denso recendo a salgado ou Un dedo manchado de tinta, que tiñan un protagonismo colectivo, onde non existían protagonismos destacados, un froito literario do realismo colectivo de despois dos anos cincuenta e sesenta, aquí a atención concéntrase no protagonismo da prima Concha.» «Concha é o foco de atención polo seu carácter rebelde e polo seu comportamento a contracorrente. Concha representa a represión sobre as mulleres do seu tempo. Ela é capaz de rebelarse contra todas aquelas pexas para afirmar a súa personalidade.» No obstante, Portas recoñeceu que na novela tamén ten o seu protagonismo todo o entorno familiar de Concha, «moi preocupado “polo que dirán” na súa sociedade rural e mariñeira; un comportamento hipócrita que oculta os abusos sexuais padecidos por esta rapaza.» Para Portas o esencial da novela «é que constitúe unha reflexión sobre como muda a percepción dunha muller, estereotipada como “ovella negra”, para o que foi necesario introducir na segunda parte a mudanza do punto de vista, por medio dun segundo narrador omnisciente.» Para o autor «a novela é en certa medida triste, a pesar de que Concha é unha loitadora, mesmo que acaba triunfando, que consigue finalmente algo que ten importancia nunha vida frustrada. Porén, o seu amor vaise deformando, é un amor insatisfeito, xa que se acostumou a vivir cos pés envoltos.»

Rematou a súa intervención salientando Portas a necesidade da polifonía artística da narrativa galega actual. «Aeste teor en Faneca Brava hai dous aspectos a salientar. Primeiro, a presenza da música. Aquí hai cancións de Fausto, Amancio Prada, Carlos Gardel e Vinicius de Morais. Segundo, as referencias  a algúns poemas de Rosalía de Castro.» «Creo que o futuro da literatura está en confabularse con outras expresións artísticas do noso tempo, a música, o cómic e o cinema. Os produtos culturais actuais deben ser redondos. Ademais, existen precedentes. Eis a nosa literatura que naceu da man da música. Non o esquezamos, a música, a danza e a literatura ía da man na nosa cultura medieval.»

Onte 694: Máis «Luzes» para Galicia

Seguín por twitter e streaming o acto de presentación do proxecto de refundación da revista Luzes. As intervencións de Manolo Rivas, Josito Pereiro e Iago Martínez expresaron que outro xornalismo é posible, tamén en Galicia e tamén na nosa lingua. A pesar das dificultades do tránsito comunicacional actual e do intento de suspensión das conciencias que sufrimos, onte na Coruña expresouse que «hai fame de xornalismo», que cómpre fuxir do ruído diario ofrecendo «un xornalismo transxénico que loite contra a vulgaridade» e permita unha lectura sosegada e reflexiva. Sei que o presentado foi apenas o xermolo do número Cero dun mensual en papel (de maqueta fermosa e contidos atractivos) que aposta polo protagonismo do lectorado e por unha axenda informativa aberta. Gustoume a definición sintética da intención dos promotores: «Luzes, revista aborixe e indíxena universal». Este (re)nacer de Luzes foi unha nova que encheu onte os nosos depósitos de esperanza. Beizóns a Manolo, Josito e Iago!

Onte 692: Conversa de Dores Tembrás e Berta Dávila sobre «Raíz da fenda»

Na terceira xornada na Feira do Libro da Coruña, tras a presentación de Cancela aberta e de Aquel neno, os dous libros máis recentes de Xosé Neira Vilas, desenvolveuse a conversa interesantísima entre as poetas Dores Tembrás e Berta Dávila arredor de Raíz da fenda, o poemario coa que a segunda gañou a XV edición do premio Johán Carballeira do concello de Bueu. Un serán magnífico, no que na carpa coruñesa se visualizou a continuidade imparable do relato literario galego.

Antes de iniciar a conversa, Dores Tembras fixo un discurso contextualizador. Confesou que compartía con Berta «o amor por Valente e Pizarnik». Parabenizou despois a Xerais por incluír Raíz da fenda na súa recomendación de lecturas do vindeiro curso para Secundaria. Lembrou que «Berta Dávila é unha escritora que publicou moi nova. Gañou o Minerva. É unha autora premiada, mais nunca deixou de traballar coa palabra, iso para min é o máis importante.» Revelou que hai dous anos Berta lle enviara un inédito, a versión inicial de desta Raíz da fenda, para que realizase unha lectura de confianza e que ela, despois de facelo, lle escribirá un correo do que leu algunhas frases: «Poemas brillantes, magníficos. É un poemario fresco, con moita verdade detrás. Gustoume, tiven que lelo seguido sen parar.» Ocupouse despois Tembrás de comentar o poemario actual, o premiado no Johán Carballeira e editado por Xerais: «Son 103 poemas, organizados en cinco fisuras que constitúen un itinerario de raíces. Aquí cada poema ten latitude e lonxitude.» Gabou a estrutura do poemario e o esforzo por «escoller o poema como vinganza, sílaba a sílaba» e pola «severidade e disciplina da autora na medida da palabra exacta, xa que así se borda o encaixe da derrota.»

Na súa primeira intervención Berta Dávila agradeceu a lectura de Dores Tembrás. «Dores foi unha das lectoras primeiras. É importante confiar en algúen que se atreve a facer unha lectura honesta.» Referiuse despois as relacións que para ela existen entre o origami e a poesía presentes no libro, mesmo dende a súa imaxe de portada. «Na construción do paxariño as dobrezas e as normas son as mesmas que se deben respectar na construción do verso, sen trampas, sen cortes, sen pegamento.» «Acredito na lenda xaponesa que aventura que cando construímos un milleiro de origamis se cumprirán os nosos desexos. Construín un origami para cada un dos mil versos do libro. O verso é o que evoca o silencio.»

Dores Tembrás iniciou a conversa abordando a cuestión da estrutura. «Daquel inédito de Berta que lera hai dous anos ao editado hai un grande salto, unha procura voraz da exactitude, sei que a aparición de cada un dos textos non é casual, gostaría que falases de como decidiches esa escolla.» Berta Dávila contestou que cando subira o vídeo no que presenta como tiña pendurados os poemas con esparadrapo no corredor da súa casa explicara os criterios utilizados, unha escolla poema a poema, na que diferenciaba entre os poemas que quedaban e aqueloutros que naufragaban, «meditei moito a estrutura do libro, algo non que non traballara nos anteriores.»

Para Dores Tembrás «este interese pola estrutura é unha proba de madurez poética. Berta Dávila é unha poeta que sabe renunciar, consciente das limitacións dos textos que non estaban á altura da calidade do libro que quería. É unha autora que mide, que pesa moito os textos que deben estar. Este é un libro que amosa a unha Berta Dávila consciente do acto poético, do que quere dicir e de como quere facelo. Raíz da fenda é un gran libro, para demorarse, cheo de arestas, pero moi controladas. Un libro que fire elegantemente, que desarma. Hai unha vontade severa, pero emocionante ao final.» A este teor, Berta sinalou que o feito de que nas dúas primeiras partes non houbese adxectivos foi coa intención de «distanciarse da ferida, o tipo de texto que a min me chega, un intento, tamén, de seleccionar as palabras cunha distancia irónica.» Recollendo ese fío, Dores Tembras sinalou que «no libro hai unha certa asepse á hora de enfrontar o verso, non só o poema. Con este procedemento Berta é capaz de multiplicar a ferida, ofrenda as feridas con inocencia, e como lectoras enmudecemos e aplaudimos á poeta.» Antes de ler un poema, á proposta de comentar as citas que aparecen no texto, Berta confesou que o libro debería titularse como aqueloutro de Antonio Gamoneda Arden las pérdidas.

Onte 691: Gran presentación de Mercedes Queixas

Na segunda xornada da Feira do Libro da Coruña, encantoume a presentación que Mercedes Queixas fixo da biografía de Celso Emilio Ferreiro que escribiu Ramón Nicolás. Unha lectura e relectura interesantísima, que nos descubriu novidades neste libro multipremiado que levamos presentado xa en numerosas ocasións ao longo do último ano.

Comezou Queixas salientando que «no edificio do sistema literario galego, onde xa podemos falar dunha certa normalización, o cuarto dedicado ás biografías medra máis lentamente.» «Un xénero de investigación ao que me sinto vinculada e polo que cómpre apostar, xa que é indispensable para a construción literaria e para a construción do propio país.» Definiu Onde o mundo se chama Celso Emilio Ferreiro como «unha obra de gran envergadura e grande intensidade que amplifica a figura humana, literaria e política de Celso Emilio.» «Esta é a crónica dunha vitoria gañada aos silencios que de maneira intermitente semella ter acompañado a CEF. Un mundo de sombras onde se ten iluminado e onde se lle ten colocado no seu xusto lugar.»

Salientou Mercedes Queixas o paralelismo existente entre o Celso Emilio Ferreiro biógrafo de Curros Enríquez e o de Ramón Nicolás como biógrafo do poeta de Celanova. Lembrou o concepto que Celso Emilio manexou cando fixo a súa biografía de Curros, que se repite agora na de Ramón Nicolás: «un relato vivo, para nada unha cronoloxía plúmbea.» Identificou tamén paralelismo sobre as fontes utilizadas por ambos os dous biógrafos: «testemuñas de coetáneos do poeta, cartas, revistas e xornais, algunhas notas biográficas inéditas e, sobre todo, a colaboración do fillo do poeta.» Para Queixas o traballo de Ramón Nicolás, utilizando estas fontes, permitiu aquelar «unha obra magna, tanto pola extensión coma polo contido, sometendo a unha revisión global a figura de Celso Emilio por dúas vías, a das relacións epistolares, nun volume que ten unha enorme documentación, así como das múltiples conversas con persoas moi diversas que conviviron ou mantiveron relación amical con CEF. Así foi posible desvelar sombras e silencios. Celso Emilio Ferreiro é outro tras a lectura desta biografía. Unha persoa grande do seu tempo. Un referente en vida, mais tamén buscado por xente moza. Un libro que axuda a coñecer os círculos concéntricos que tivo a seu arredor, dende figuras como Otero, Del Riego, Piñeiro…, conformando así unha grande galería.» Rematou Mercedes Queixas parabenizando ao autor tamén polo feito de ter «inserido nun relato de corte ensaístico fermosísimas narracións», o que para ela constitúe «outro mérito máis da biografía», xa que «acrecenta a dimensión humana de CEF.»

Onte 690: Comeza a Feira do Libro da Coruña

Pasamos o día enteiro na Coruña, na xornada de inauguración da Feira do Libro da Coruña, o evento editorial máis relevante do ano no país. Son as novidades máis relevantes desta edición a coincidencia coa Feira do Cómic de Viñetas do Atlántico e a Semana de Música Infantil da editorial Galaxia, actividades que contribuirán a incrementar o público e, probablemente, ese entusiasmo polo libro que sempre sentimos nos xardíns de Méndez Núñez. Con todo, é innegable o efecto da crise sobre a feira, que reduciu o número de casetas a 37, moi lonxe xa daquel medio cento tradicional.

Ao mediodía, tras as numerosas intervencións protocolarias (presidenta da Federación de Librarías de Galicia, presidente da deputación da Coruña, conselleiro de Cultura e alcalde), foi Yolanda Castaño a pregoeira desta edición da Feira cun discurso breve e moi fermoso, construído coa fasquía dun poema, no que foi ganduxando cos fíos de diferentes versos a historia literaria da cidade coruñesa e a súa centralidade para a literatura galega. Tras a interpretación do himno galego por parte da Banda Municipal de Música da Coruña, o acto rematou coa do himno español o que provocou non pouca sorpresa aos asistentes. Unha innovación protocolaria, sen dúbida, imposta polos concello da Coruña, cuxo alcalde intervirá minutos antes lendo un discurso en español e utilizando o galego, só ao remate, cando dobraba os papeis, para expresar as súas condolencias ás familias das vítimas de Angrois.

A primeira das nosas presentacións do serán foi a de Días que non foron de Luís Rei Núñez. Foi Mercedes Queixas a presentadora deste libro, que comezou definindo como «libro fértil». «A miña primeira impresión foi a da axilidade e profundidade do manexo do campo narrativo do autor, o que dá como resultado un libro magnífico e de lectura moi agradecida. Son sete contos, relatos ou narracións de extensión, estrutura e estilo moi desigual, todos necesarios, que conteñen moitos vasos comunicantes que alimentan un río principal. Aquí están presentes todos os autores que Rei Núñez quere ser: o poeta, o xornalista, o ensaista, o narrador, aquí está toda a súa escrita.» Concretou despois Queixas a súa caracterización do volume como «suma de reconstrucións de memorias individuais, que conforman unha memoria colectiva, na que é moi f`ácil verse reflectido.» «Neste libro sempre hai un altofalante premido, o da reconstrución da memoria. Cada relato ten a súa voz e cada protagonista expresa a voz da memoria que rompe os silencios. Rei Núñez concibe a memoria como a chave de paso para arquivar vidas. Literatura como micrófono de longa proxección dirixida a un público con conciencia crítica.» Referiuse despois a presentadora «á importancia dos personaxes masculinos adolescentes, que lembran o pasado; representan a limpeza, a curiosidade, son personaxes en formación.» Falou despois do estilo, «acaído ao que cada relato demanda», «un estilo que transita entre a retórica da sensualidade até a recreación da crueza máis descarnada; un tránsito entre o agradable e feliz a esoutros espazos que arrepían.» Rematou a intervención Mercedes Queixas volvendo a referirse aos vasos comunicantes existentes entre os relatos, que para ela non son outros que «a necesidade de restauración da memoria e da conciencia das persoas.» Preguntouse se este libro non sería un acto para pechar un ciclo, xa que «condensa un periplo narrativo de moitos anos.» «Días que non foron é unha reivindicación do cotián, un canto coral á dignidade, á solidariedade e á ética.»

Pola súa banda, Luís Rei Núñez comezou o seu discurso confesando que para el «a escrita nace de escoitar aos demais, escoitar o mundo e ler.» Definiu Días que non foron como «un destilado da miña obra. Son sete relatos escritos dende hai vinte anos, o primeiro «Báñate comigo» escribino en 1990, que abranguen dende os acontecementos de Ferrol de 1936 á memoria negra do Prestige de 2002 e 2003. Hai relatos que remiten á estrela dos polisóns, outros a Monte Louro ou a Expediente Artieda ou a Cita en Fisterra.» Referiuse despois a súa concepción do conto, «intentar contar unha verdade no que ten de paradoxal, como propón Poe», inseríndoa na tradición contística galega, nacida en 1926 coa publicación Dos arquivos do trasno de Dieste e o primeiro volume de Cousas de Castelao, «os autores que crearon o segundo andar da literatura galega, o do relato». «Con este libro intentei asomar neste segunda andar, achegando unha voz persoal, un estilo que me acompaña en toda a miña obra novelística, aquel no que o autor parte da primeira persoa do singular e se dirixe á segunda persoa do singular. Afástome da tradición contística popular, que vai do eu ao vosoutros, da primeira persoa do singular á segunda persoa do plural. E fágoo atendendo á xente que non está nos escaparates das televisións, porque son seres anónimos.» «No libro hai unha predilección por personaxes “malotes”, rebeldes, rabudos xa que creo contribúen a ser o motor de transformación da realidade.» Rematou o seu discurso comprometéndose a «intentar continuarofrecendo libros que sirvan como mergullo nas sombras na procura da luz.»

A segunda das presentacións foi a de Retallos daquela infancia, o libro de relatos no que debuta na creación literaria Bautista Álvarez. Nesta ocasión foi a presentadora Pilar García Negro que comezou as súas palabras referíndose ao paradoxo de estar diante dun «escritor naipelo, mais dun narrador veteranísimo.» «Bautista Álvarez é un escritor de corpo enteiro, de raza. Unha personalidade humana, cívica e política que ofrece o cento por cento da súa personalidadeneste libro.» García Negro considerou que a figura literaria de Bautista Álvarez debía ser inserida na hipérbole da nosa literatura, no daquelas figuras que como Ramón Cabanillas ou Castelao demoraron moito a súa publicación. «Bautista é un escritor de continuidade, que fixo ao longo de toda a súa vida unha acumulación moi importante de lecturas, que agora podemos gozar como un gran libro.». A presentadora referiuse despois as cinco grandes cualidades de Bautista Álvarez como escritor: «Primeira, un impenitente lector. Segunda, un posuidor dunha grande cultura clásica. Terceira, un mestre na organización dos elementos, secuencias, dosificacións da intriga e caracterización dos personaxes. Cuarta, un narrador que sabe empregar de forma axeitada a retórica literaria, na tradición de Fole e Castelao. Quinta, un narrador que pon o saber memorialístico ao servizo da recuperación dun mundo completamente varrido, desaparecido, mais completamente influente en todos nós.» «Nas páxinas de Retallos daquela infancia están os Retrincos de Castelao. Aquí hai unha sociobiografía do país. Nada do que aquí aparece é arqueolóxico ou vello, xa que hai un propósito de actualización, unha carga de crítica política á que Bautista non renuncia.» Despois de debullar varios dos relatos, rematou Pilar García Negro referíndose aos que consideraba como esteos ou eixos subxacentes da obra: «Primeiro, o idioma, cheo de auténtico zume de xenio popular. Segundo, o peso da igrexa e os seus ministro. Terceira, a mistificación relixiosa. Cuarta, a presenza ameazante dos poderes públicos. Quinta, a memoria histórica. Elementos todos eles ao servizo dun lbro que se le, seguido, seguido.»

Bautista Álvarez nunha intervención breve confesou que «fixen os relatos pra me divertir». «Moitos dos relatos teñen unha orixe real, pero despois están fantaseados», aínda que, insistiu, «o esquelete de todos é real.» Para el o seu «estilo vai pola hora vella, no carreiro de Fole e Castelao». Finalizou o seu discurso, no que citou en diversas ocasións a José Martí, expresando que foi a súa intención «retornar a unha Galicia que xa desapareceu». «Vivo na aldea. Hoxe alí non hai galo nin galiña nin se escoita o bruar das vacas. Nin se escoita a alborada dos paxariños. Na miña aldea calaron os animais.»

Onte 331: A xenerosidade de Xosé Fernández Ferreiro

Aledoume moito compartir mesa con Xosé Fernández Ferreiro para presentar o seu libro de memorias De Xente Nova a Brais Pinto. Sei que a Pepe non lle chistan moito estes actos e que, ao longo das súa vida de escritor, foron moi contadas as súas intervencións públicas. Ferreiro presentouse diante do público coruñés humilde e sentimental. Comezou insistindo na súa decepción pola perda irremediable do mundo da aldea: «Cando vou a Espartedo sempre boto a chorar, alí xa non vive ninguén, só o espírito dos mortos». Continuou subliñando a importancia do traballo realizado polos grupos aos que pertenceu, primeiro en Ourense, Xente Nova, despois en Madrid, Brais Pinto. Logo definíu o seu libro como «o retrato dunha xeración». Lembrou con agarimo aos amigos que se foron, Alexandre Cribeiro e Herminio Barreiro, «que leu este manuscrito antes de morrer e non lle puxo chata ningunha». Abeizou a presenza entre o público de Bernardino Graña e dos seus amigos coruñeses Álvarez Torneiro e Xosé Abeal. Acabou relatando con saudade como coñeceu a algunhas das súas primeiras namoradas ou as críticas certeiras que Vicente Risco realizou do seu primeiro poemario, publicado hai agora sesenta anos. A intervención de onte amosa que a xenerosidade e elegancia de Fernández Ferreiro non é frecuente no galeguismo actual: «Brais Pinto é o que fixo cada un de nós durante estes 50 anos nos diferentes ámbitos da súa actividade». Téñolle enorme afecto a Pepe Fernández Ferreiro, un gran tipo.