Listado de la etiqueta: a_noite_branca

Onte 664: «A noite no deserto»


A pesar da calor abafante, a conversa entre os escritores Chisco Fernández Naval e Antón Riveiro Coello, moderada polo crítico Ramón Nicolás, resultou moi interesante. Unha etapa máis dunha actividade, presentada baixo o título «A noite no deserto», que se celebra en cada unha das Feiras do Libro de Galicia deste ano e supón a colaboración entre dous escritores, dúas editoriais, coa intención de crear un espazo para a conversa estritamente literaria. Os autores de Laura no deserto e A noite branca, dúas das novelas máis premiadas e valoradas polo lectorado das publicadas o pasado ano, obras entre as que existen certas coincidencias temáticas, de arquitectura e mesmo de enfoque, falaron con Ramón Nicolás sobre o proceso de ideación e escrita de cadansúa obra. Abordaron tamén a importancia das personaxes femininas e da memoria (tamén do esquecemento) e da identidade como motores das súas novelas. Como remate confesaron que na actualidade traballaban en proxectos de longo calado, coincidindo desta volta no feito de facelo sobre temas e problemas do noso tempo. A nosa gratitude a Chisco, Antón e Moncho por tan excelente serán literario, a pesar da calor, que debeu achegarse aos temibles corenta graos.

Onte 590: Coa Irmandade do Libro en Monforte

Acudín ao chamado do amigos da Federación de Libreiros de Galicia no seu xuntoiro anual nos premios Irmandade do Libro que desta volta se celebraron en Monforte de Lemos. Aledáronme, claro está, os premios que recibiron os autores da casa nosa, Chisco Fernández Naval por A noite branca como mellor libro do ano 2012, Antonio Reigosa pola web Galicia Encantada como mellor iniciativa de fomento da lectura e María Xosé Queizán como mellor autora. Rin a cachón co monólogo de Carlos Blanco, unha peza de prodixiosa sutileza, sobre todo no treito final cando, diante do conselleiro de Cultura e Educacación, homenaxea á poboación autóctona da illa de Arousa. Gustei do merecido premio ás vinte e cinco guías de natureza Baía como mellor obra editorial e do recoñecemento ao Colexio Público de Quintela polo seu labor a prol da lectura (as palabras da de Isabel Vázquez, a responsable da biblioteca do centro citando a Frederick foron espectaculares). Emocioneime co recoñecemento a Antonio Fernández Maira, un libreiro xeneroso entregado dende hai dúas décadas á xestión asociativa, co que compartimos tantas angueiras en feiras do libro e irmandades coma este de Monforte. Porén, o que máis me impactou foi o broche de ouro que supuexeron as palabras de Severino Rodríguez, o alcalde Monforte. Lonxe de proclamas retóricas ou apelacións localistas, Rodríguez pronunciou un discurso memorable a prol da lectura como competencia cidadá imprescindible. «Somos cidadáns, se somos lectores», podería ser o resume dunha peza oratoria excelente, tanto na súa construción (mesmo coa lectura de catro citas finais, sen desvelar a autoría) coma na impecable execución. Foi unha fachenda saber que neste impaís, se me permite Alcalá, aínda contamso con políticos capaces de expresar ideas de política cultural complexas, afastadas de coxunturalismos ou de declaracións demagóxicas de apoio a nosa cultura. Cando rematou o acto, tras a foto de familia das persoas premiadas, a pesar da miña discreción e timidez fun abeizoar ao alcalde. Pagou a pena viaxar onte a Monforte.

Onte 537: A noite branca

Incorporeime onte en Ferrol a xeira de presentacións que dende o pasado mes de novembro Chisco Fernández Naval realiza d’ A noite branca, a súa novela máis recente e, probablemente, a máis importante da súa traxectoria. Unha obra de gran calado na que a recuperación da memoria familiar e colectiva (desta volta a dun grupo de galegos da División Azul) ten un peso decisivo. Unha novela de grande alento na que tamén volve sobre o Ourense literario, compartindo personaxes e paisaxes con O bosque das antas, pola que obtivera hai vinte e cinco anos o Premio Xerais de novela.

No inicio da súa intervención o xornalista Nicolás Vidal fixo un completo percorrido pola obra de Fernández Naval, “un dos escritores galegos máis versátiles, xa que tocou todos os xéneros, dende a novela xuvenil, a poesía, o ensaio, os libros de viaxes ou a novela”. Para Vidal “A noite branca” é o seu mellor libro. “Un esforzo espectacular, tanto pola arquitectura narrativa como polo resultado estilístico, para abordar un tema insólito para a literatura galega, o da División Azul, tamén estraño para a lietratura española”. Vidal sinalou o acerto de Naval de vincular a memoria familiar coa colectiva, utilizando catro voces que relatan o que vai pasando: as cartas do divisionario, Alfredo; o monólogo da protagonista, María Luísa, e nai de Alfredo; as voces corais e de moi diversas nacionalidades e procedencias que contan o que lles sucedeu na fronte aos divisionarios; e, por último, a de Marcos, que relata o proceso de investigación, “que lembra o novo xornalismo norteamericano, unindo hsitoria, investigación e un grande esforzo de documentación”. Para rematar Vidal salientou “a habilidade narrativa fascinante de Chisco”, así como “a absoluta dignidade dos personaxes que aparecen na novela”. “O tema d’ A noite branca, como o de toda a literatura de Fernández Naval, é o da memoria que hai que recuperar. Para le falar das cousas e coñecelas é a forma máis útil de saír adiante”.

O historiador Bernardo Máiz comezou as súas palabras lembrando que “a realidade ben contada supera a ficción. Esta novela é unha boa mostra de que a historia coral se constrúe dende as historias individuais”. Relatou despois os episodios principais da  División Azul, desde a súa orixe no berro de Serrano Suñer “Rusia es culpable”, con especial atención ao que lle sucedeu ao primeiro grupo galego (o 14) formado por 1.200 homes que “chegaron a Rusia tras 53 días de viaxe, dos que trinta e un foron a pé para percorrer 100 km”. “Unha guerra que foi un gran desatino, na que participaron 45.000 españois cun 15% de baixas”.

Comezou o seu discurso Chisco Fernández Naval expresando esta súa convicción: “construímonos como seres humanos, como grupos familiares, desde o que nomeamos, mais tamén dende o que esquecemos”. Relatou despois a orixe da novela, “naceu dunha caixa de marmelo que apareceu no aseo pequeno da casa da tía Maruxa cando morreu. Dentro apareceron fotografías, postais e cartas…”. Confesou que cando asumiu o proxecto sabía que compría “facer un esforzo de lembrar máis alá do esquecemento, ir máis aló do olvido”, tarefa na que foi decisiva o esforzo de memoria da súa nai. Destacou a importancia das catro voces, mais sobre todo a de María Luísa, “a quen lle gustaba repasar a vida”, “un monólogo o seu que flúe coma o río Miño”. Referiuse, logo, á historia od pelotón galego, formado por soldados sen graduación, cuxa historia está relatada pola ollada de vinte e dúas persoas que os viron. “Quixen relatar a súa peripecia ao xeito dun caleidoscopio europeo en tempos convulsos, a cargo do que viron nenos de once anos, xudeus, guerrilleiros, rusos…” Finalizou Chisco expresando a súa vontade de que esta fose “unha novela para a paz, profundamente pacifista, que tende a man para todas as partes. Unha novela que ten ‘souffle’, que ten alento”.