Campo do Fragoso CXV

COMPARTIR

A cómoda vitoria do Celta fronte ao Guadalajara produciuse debido a que os pupilos de Paco Herrera souberon compartir. Na polisemia de calquera das tres acepcións principais dese verbo transitivo de orixe latina atopamos as mudanzas dun equipo que vemos cada xornada máis sólido e competitivo. Esta semana en senllos bos encontros de copa e liga, o Celta demostrou que aprendeu a “ter en común” un patrón definido de xogo (primeira); que sabe “distribuír en partes” as responsabilidades entre as súas liñas e entre os seus membros, xa sexan defensivas e atacantes (segunda), e, quizais o máis decisivo, que forxou un clima amigable que facilita “ter o mesmo sentimento” celeste tanto entre os que se formaron na canteira da Madroa como entre aqueloutros que viñeron a Vigo para construír ese soño tan difícil do ascenso á primeira (e terceira). Este Celta de Nadal é moito mellor equipo ca aqueloutro vacilante de inicio da tempada por que conta cunha estrutura moi sólida nas súas parellas de centrais (Oier e Túñez) e medio centros (Borja e Álex) que facilita a fluidez do xogo da media ducia de dianteiros que cargan con dinamita as súas biqueiras. Nunha das mellores primeiras partes que lembramos, o Celta ganduxou con fío invisible o seu xogo. A actuación da parella de centrais, anticipándose a todos os balóns e acudindo ás axudas precisas dos laterais polas bandas, foi magnífica. A solidez flexible de Oubiña, sen dúbida, o líder natural deste equipo, permitía unhas veces mudanzas de orientación do xogo entre as bandas a velocidade de vertixe, que axiña foron aproveitadas por Orellana e Quique de Lucas, mais noutras facilitaba diagonais interiores de tiraliñas cara ese valladar chamado Mario Bermejo disposto sempre a abrir ocos nas defensas rivais. Mais non menos memorable foi a actuación de Álex López, un rapaz capaz de asumir a responsabilidade de conducir de forma infatigable e distribuír o pase decisivo entre os atacantes. Con semellante xogo decontado foron chegando os goles feitos. Aos tres minutos un xute de falta de Quique de Lucas obrigou ao porteiro manchego a ofrecer unha pombiña. Dous minutos despois, Orellana errou cando pretendeu entrar na portaría coa pelota, o que público tan entendido como o de Balaídos axiña lle recriminou cunha estrondosa asubiada. O internacional chileno aprendeu onte en carne propia que en Vigo se valora moito máis aos xogadores xenerosos que saben enunciar o verbo compartir ca aqueloutros figuriñas que prefiren adornarse co de chupar. David Rodríguez, un dianteiro centro nato, famento de gol, demostroullo de forma exemplarizante cando non dubidou en pasarlle un balón de ouro para que a porta baleira abrise o vieiro da vitoria celeste. Foi ben bonito, que un cuarto de hora despois, cando Borja e Álex aseñoraban o encontro como querían, Oier enviase dende trinta metros un globo medido sobre o chileno que, tras unha fermosa xogada, soubo devolver a moeda para que o noso pichichi reatopase o tan necesitado camiño do gol. Co resultado franco para os galegos, o partido mudou de ritmo. Un Guadalajara moi curriño e voluntarioso intentou durante toda a segunda parte atopar os espazos para intentar collerlle as costas aos nosos centrais. Contou apenas cun par de oportunidades, xa que Yoel estivo moi atento e Oier e Túñez non perderon nin intensidade nin concentración nun serán de solidez absoluta. Máis aínda, houbo oportunidades abondas para que o Celta puidese ampliar o resultado nalgunha das cabalgadas dirixidas por Álex. Mágoa que no minuto noventa o de Narón non marcase tras un seu cacheirón formidable que saíu a moi poucos centímetros do poste. En definitiva, moi bo partido celeste. Pechamos o ano coas maiores esperanzas.

A utopía como vieiro. Beizóns para Xosé Manuel Beiras

Non puiden acompañar ao grande Xosé Manuel Beiras na súa grande e merecídisima homenaxe nacional.
Esta intervención de Eduardo Galeano, reivindicando a utopía como vieiro, solicitando o dereito a soñar, reclamando o dereito ao delirio de soñar outro mundo (Galicia) posible, sei que lle gusta moito a Xosé Manuel.

Agradézolle a localización do vídeo a Carme Panero.

Onte 100: NGB, 2,59%

A recapitalización de Novagalicia Banco completou a súa primeira fase. Quince empresarios galegos achegaron 70,4 millóns de euros, o que reduce a participación do FROB nun 2,59%. Nin Amancio Ortega nin Rosalía Mera, as dúas maiores fortunas galegas, nin practicamente ningún empresario vigués achegaron cantidade ningunha. Tampouco o fixeron, nesta quenda, os empresarios galegos do exterior que se dixo comprometeran a súa participación nunha das viaxes de Feijóo. Semella que, polo momento, o empresariado galego prefire non participar no proceso que encabeza Castellanos. A pesar de quedar esta primeira fase na metade da cantidade prevista no plan de capitalización, os responsables de NGB (o nome comercial fóra do país) cualificaron o proceso de «éxito». Tras o proceso de liquidación da Obra Social e Cultural –velaí a marcha da caixa do patronato do MARCO–, é case imposible confiar no éxito desta operación de reflotamento da caixa apadriñado polo noso presidente pesimista. Dubida alguén que o da caixa é, até agora, o maior dos fracasos de Feijóo (e xa leva uns cantos).

Onte 99: Acción Urbano

Esta iniciativa para homenaxear ao pintor Urbano Lugrís, promovida ao tempo en Vigo e na Coruña, é unha desas inxeccións de esperanza que tanto precisamos para combater o conformismo e a inercia na cultura de noso. Gosto moito do proxecto polo seu carácter transversal, pola súa intención explícita de romper con xéneros e fronteiras localistas de tres pesetas. Nos seus cadros Lugrís demostrou que Vigo e A Coruña (Xouba City  e Percalinópolys, na terminoloxía lugrisiana) son a mesma cidade, vigueses e coruñeses respiramos idéntico arrecendo euforizante do pedramol mesturado coa maruxía da galerna. As miñas beizóns ao colectivo A Nave das Ideas por propoñernos esta navegación compartida polo Océano Lugrís. O sábado estaremos ás 11 da mañá no Marco para camiñar con eles na procura do horizonte atlántico.

Mención á parte merece á iniciativa de crear un Día das Artes Galegas, moi a ter en conta.

Onte 98: Coa Queizán

No acto de presentación de Meu pai vaite matar, Marga Romero reivindicou a figura de María Xosé Queizán escollendo unha das metáforas da escritora viguesa: «Teño raíces nesta terra, pero son aéreas». Romero, nunha intervención magnífica, tras afirmar que «a literatura galega de muller viaxaba directamente de Rosalía até María Xosé Queizán, cando en 1965 publica A orella no buraco», ganduxou con fío invisible as achegas literarias da autora de Amor de tango en cada un dos xéneros (ensaio, teatro, poesía, xornalismo e narrativa), subliñando a sabedoría dos seus últimos discursos literarios (o do Premio Xerais 2011 e o recente do Pen Clube) así como o acerto rotundo na elección dos títulos para cada unha das súas obras. María Xosé respondeulle que antes de comezar a escritura dunha novela xa contaba co título: «Teñoo dende o principio, xa que a idea fundamental do que quero escribir está aí». Queizán definiuse como escritora de novela realista e, como tal, asumíu que non podía escribir de oídas: «Para cada novela debo investigar, coñecer, aprender, é unha das cousas que máis me gusta da escritura». Adiantou que ten un guión cinematográfico inédito e rematou definindo a súa escritura como narradora: «Escribo mirando. Vexo o que vou contando. Non son de oído. Son de vista». Un fermoso serán literario o de Librouro, mentres na rúa caía o ballón.

Onte 97: Empate de Copa

Tras unha mañá de reunións e moito traballo pola tarde na oficina foi unha marabilla poder ir á noitiña ao estadio a gozar da emoción dun partido de Copa. Ao Celta non lle abondou a súa solidez defensiva nin a magnífica noite atacante de Dani Abalo (até que, meu pobre!, rompeu por mor dunhas cambras) para dobregar a un Español ordenado que semellaba unha selección sub-21. A pesar de estragar media ducia de goles feitos, este Celta de Copa amosou un bo nivel de xogo, que non desmerece ao da liga. Quizais esa continuidade sexa un dos maiores méritos deste adestrador conservador a quen lle custa arriscar mesmo nunha eliminatoria de Copa fronte a un primeira. Envexa dá o Deportivo que goleou o Levante, demostrando que colleu o punto das vitorias, tamén en Copa.

Onte 96: O caso Urdangarín

A cousa debe ser moi grave cando a Casa real aparta a Urdangarín da Familia real por «mal comportamento». A esta altura a imputación do xenro do rei debe ser xa inevitable. Tras este caso de corrupción económica agóchase o futuro cada vez máis incerto da sucesión. Sabemos que responsabilidades políticas habería que dirimir se, tras a investigación xudicial, se concluíse que outros membros da Casa real estaban ao tanto das actividades de Urdangarín en Palma, antes de que fose nomeado representante de Telefonica para EE.UU e Latinoamérica? O compromiso de apertura dunha era de transparencia e austeridade, anunciados onte polo voceiro da Casa real, constitúen un síntoma dunha doenza da que non coñecemos aínda a súa gravidade. Con todo, haberá que agardar ás declaracións do sucesor sobre o coportamento do seu cuñado. Aí poderían identificarse as claves do caso Urdangarín.

Onte 95: Un Valedor para a lingua

A noticia de Atlántico Diario, incluído o seu titular, é moi alarmante. O Valedor do Pobo, un dos responsables de velar polos dereitos dos cidadáns galegos, incluídos os seus dereitos lingüísticos, na resposta á queixa presentada por Pedro Larrauri, responsable en Vigo de UPyD, ignora o apartado primeiro do artigo 5.1. do Estatuto de Autonomía de Galicia, aquel que di: «A lingua propia de Galicia é o galego». A noticia, ademais de provocarnos desolación, amosa un preocupante descoñecemento por parte da Oficina do Valedor da actual lexislación educativa no que atinxe á industria editorial. Por fortuna, dende a aprobación da actual LOE, os editores educativos xa non temos que presentar os novos libros de texto á aprobación previa da Consellaría de Educación. Corresponde á Inspección Educativa a supervisión xeral da actividade académica dos centros, incluíndo a programación didáctica, as metodoloxías e os materiais curriculares utilizados. Se algunha persoa ou institución considera que os os libros de texto non respectan o marco constitucional, as leis ou o currículum vixentes, debe denuncialo diante dos tribunais de Xustiza. Esa é a instancia onde se dirimen este tipo de cuestións. Na polémica que nos atinxe, o Valedor do Pobo debe rectificar decontado e comunicar as súas desculpas ao editor de Vicens Vives, que na publicación do seu texto didáctico non conculcou dereito ningún nin violentou lei ningunha. Expreso o meu apoio e solidariedade aos compañeiros da prestixiosa editora catalá, que contan cun amplo e utilizadísimo catálogo en lingua galega; estou seguro que terán dificultades para entender o esperpento provocado en Galicia por esta minoría que non cesa a súa teimosa campaña contra a lingua e cultura galegas. Diante de situacións xa tan reiteradas, ben sería que desde a sociedade civil galega se crease a figura do VALEDOR DA LINGUA para actuar coa maior dilixencia e lexitimidade nestas lideiras nas que os sectores negacionistas buscan o seu protagonismo e visibilidade. Unha institución de prestixio indiscutible, que moi ben podería estar avalada pola Real Academia Galega e por cantas outras asociacións privadas quixeran unirse no seu labor de amparo das actividades de fomento da lingua galega.

O noso tren

No artigo da semana en Faro de Vigo, ao fío da inauguración da liña Avant entre A Coruña e Ourense, reflexiono sobre o que entendo debera ser un modelo vertebrador do territorio do ferrocarril galego.

A apertura da liña de velocidade alta entre A Coruña e Ourense e a solicitude do PP ao Goberno en funcións para que non licite determinados treitos reabre o debate sobre a chegada da alta velocidade. É comprensible que o pasado sábado os responsables da dirección do PSdeG-PSOE, tras unha derrota electoral sen paliativos, recibisen coa onda ao ministro de Fomento, cualificando con grandilocuencia o feito como histórico. Porén, non se pode agochar que a posta en marcha deste tren que corre a máis de 200 km por hora entre Santiago e Ourense, evidencia tamén algúns dos erros cometidos nas últimas tres décadas sobre a reforma dos camiños de ferro e, en xeral, sobre a planificación das infraestruturas de transportes en Galicia.

Afeitos como estamos os galegos, quizais pola nosa condición xeográfica atlántica, a ser os últimos en gozar das modernidades viarias da historia –abonda con lembrar que durante o franquismo fomos os últimos en completar o plan REDIA de estradas nacionais, cando no eixo mediterráneo xa contaban coas primeiras autoestradas; ou como na democracia a apertura das nosas autovías con Castela realizouse despois da inauguración do primeiro AVE con Andalucía– recibimos a chegada deste tren veloz con máis escepticismo ca entusiasmo. Prudencia e desconfianza máis que xustificadas tras o anuncio do presidente da Xunta de que nos plans do goberno do pontevedrés Mariano Rajoy a finalización das obras do enlace ferroviario coa meseta adiarase, canto menos, até 2018. Outrosí sucede coa finalización do chamado Eixo Atlántico ferroviario, que debería unir Ferrol coa fronteira portuguesa, para o que se enxergan as peores perspectivas, tras declinar o goberno luso a realización das obras no seu territorio.

Tras a apertura do treito do AVE Santiago-Ourense, as áreas metropolitanas de Vigo e A Coruña, ás dúas rexións urbanas sobre as que se alicerza a economía e a poboación do país, continuarán afastadas por máis de dúas horas dun tren exclusivamente diurno (a derradeira frecuencia en cada sentido continúa sendo ás nove da noite), obrigando a que milleiros de persoas utilicemos decote o vehículo privado nunha carísima e incómoda autoestrada de pagamento para a que non existe alternativa ningunha doutro vial semellante gratuíto. Outrosi sucederá coas tres terminais aeroportuarias do país para as que non existen proxectos, nin sequera a longo prazo, de conexión co novo trazado ferroviario, nin tampouco cos portos principais, xa que a infraestrutura non está concibida para o uso por parte de trens de mercadorías (nin sequera durante a noite), o que dificulta, como xa se está comprobando, a apertura en Vigo da autoestrada do mar. Con todo, o caso máis inconcibible sexa o da ausencia de conexión ferroviaria cos portos exteriores de Ferrol e A Coruña, hoxe dúas obras megalómanas, dificilmente xustificables, que pretenden dobregar con formigón a vontade do mar.

Mención á parte merece que os trazados previstos polas liñas de AVE ameazan con liquidar o actual e obsoleto tren de proximidade galego, illando vilas ferroviarias centenarias como Redondela, Lalín, Carballiño ou Monforte; sen contar cun proxecto alternativo de “tren de cercanías”, esencial para a mobilidade interna das rexións urbanas Ferrol-A Coruña e Vigo-Pontevedra. Sen esquecer o papel subalterno que no calendario de desenvolvemento do AVE galego se lle concedeu a Vigo, á derradeira cidade do Eixo Atlántico á que chegará a velocidade alta e, non sabemos, cando a alta velocidade. É innegable que a incerteza sobre o que pode suceder coa prevista variante por Cerdedo aumenta coa redución drástica dos investimentos públicos anunciada por Rajoy.

Deseñado como parte do mapa radial da Alta Velocidade Española, debemos recoñecer que o custosísimo trazado do AVE galego, ademais de chegar con dúas décadas de atraso, non se axusta ás actuais necesidades do país. Galicia ten dereito a contar canto antes cunha conexión ferroviaria de Alta Velocidade con Madrid e con Porto, ninguén o dubida; mais tamén precisa conectar todas as súas cidades por un servizo ferroviario que utilice velocidade europea, sen esquecer a imprescindible interconexión entre os seus tres aeroportos e portos principais, como cos servizos de cercanías das rexións urbanas. Eis un proxecto de transporte intermodal viable, unha rede capaz de vertebrar todas as Galicias, as da beiramar atlántica coas do interior. Daquela poderíamos expresar o entusiasmo que hai cento e trinta anos cantaba Manuel Curros Enriquez na chegada da primeira locomotora a Ourense, que unía en cinco horas a cidade das Burgas con Vigo: “Velahí ven, velaí ven tan oupada, tan milagrosiña, con paso tan meigo, que parece unha Nosa Señora, unha Nosa Señora de ferro”. Ese sería o noso tren.

Onte 94: O Barça, un equipo

O Madrid de José Mourinho chegou ao clásico mellor ca nunca e perdeu con claridade, como ven sendo adoito dende hai tres tempadas, diante do Barça do señor Guardiola. A pesar do gol temperán de Benzema e da intensidade da súa presión, sobre todo ao inicio de cada período, o conxunto branco continúa aínda un chanzo por baixo do azulgrana. Messi e Iniesta, dous xogadores capaces de debuxar sobre a lameira o alustro da serpe, sinalaron en Chamartín esa notable diferenza. Sobre esas escintilacións de fantasía das súas figuras constrúese a fortaleza dun equipo que non perde en momento ningún a súa identidade e paciente disciplina táctica. Velaí como tras o erro inicial , que permitiu o gol do Real, Valdés –seguindo as ordes do señor Guardiola– continuou xogando co pé e sacando a pelota de forma combinada. Eis nesa audacia do adestrador, nesta mostra de autoestima, forxou o Barcelona a súa merecida vitoria. Foi un equipo.