Cartaces de Andrade

/en , /por
Onte, antes de presentar en Rubalcaba o libro de Siro, parei en Andrade para falar con Tito Ríos sobre o libro que lle pretendemos editar. Tito é un personaxe sorprendente. Cantante de habaneras, boleros e rancheiras (actuou con frecuencia no programa de Gayoso), posúe no seu estudio, froito de cincuenta anos de profesión, milleiros de negativos, o arquivo máis valioso da historia recente da vila de Fonte. Xentes populares, festas, paisaxes, monumentos… amoréanse neses humildes cartaces, que recollen unha crónica visual fiel dunha vila que esvarou no tempo.
Ríos en Andrade, Cal en Coca, Caamaño na Pedra de Abalar (e tantos outros que non coñecemos) forman parte desa longa nómina de fotógrafos de vila (a maior parte case anónimos) que foron construíndo a crónica máis fiel do tempo que vivimos. Nomes que, quizais non soen tanto como os de Virxilio ou Suárez, Ferrer, Pacheco ou Magar, mais, tamén imprescindibles para acometer o proxecto (outro por desenvolver) de reconstruír a nosa memoria fotográfica nacional do século XX.
A catalogación destes arquivos, a súa museificación pública e a popularización dos seus fondos, por medio de exposicións e publicacións, constitúe unha tarefa pendente da nosa política de patrimonio. Angueira que, por riba semella exitosa, xa que decote estas actividades son moi ben acollidas polo público local. Transformar o recordo individual en memoría colectiva é unha construción social que non pode resultarnos allea.

Sísifo

/en /por
Utilizo o mito de Sísifo porque este é un país onde as xentes que asumiron a defensa da súa identidade colectiva, xa a mediados do século XIX, fixeron en cada etapa xeracional esforzos titánicos para acadaren obxectivos e resultados que, rematada cada etapa, eran destruídos parcialmente ou ás veces case totalmente, de xeito que cada xeración tivo que comezar dende máis atrás de onde chegara a precedente. Abonda ollar e enfíar biografías de membros representativos das sucesivas xeracións -Faraldo, Rosalía, Murguía, Brañas, Villar Ponte, Castelao, por exemplo-: non hai continuum no proceso de construción do edificio da nación, senón unha sucesión de interrupcións, retrocesos e voltasa empezar.

No Teucro

/en /por
Día de viaxes e xuntanzas. Primeiro fun a Teucro onde nos reunimos con Luís, o concelleiro de cultura máis salado e futurista que coñezo. O proxecto de organizar un grande Salón do Libro e da Industria Cultural ao remate do ano (o noso modelo é o de Durango) parece factible. No xantar, moi saboroso, pasámolo de medo rexoubando. Mágoa!, ter que arrear co café ás presas para Compostela e participar na que, cría sería, a derradeira xuntanza da Comisión do Libro. Afortunadamente, aprobamos o borrador da lei, mais a xuntanza quedou un chisco deslucida. Lamento non estar máis fino no debate cando un dos participantes acusou aos editores de vivir durante vinte anos das subvencións. Unha afirmación prexuizosa e inxusta que, por riba, non obedece á realidade. Acordamos traballar sobre un borrador do Plan de Lectura e manexar nova documentación, pouco coñecida entre nós, para intentar, así, rematar o documento no mes vindeiro.

Terra. Lingua. Cultura

No Teucro Luis agasallounos cuns novos cedés e Miguel coas novas conversas con Beiras. Xa teño ganas de debullalo. É un xénero que me presta e, por riba, o libro preséntase con moito interese e un depoimento do protagonista.

No coche viñen remoendo a idea de promover unha entidade transversal parecida ao Ómnium catalán. Terra. Lingua. Cultura. Tres eixos para o traballo cívico que precisamos. Debemos promover un novo tipo de asociacionismo cultural. Non abrirlle as portas nin a desolación nin ao desánimo, insistir, non desistir, penso cando chego á nosa cidade revolcada.

U-la edición en galego?

/en /por
Teño tres exemplares que recibín con cada un dos xornais impresos que comprei onte. Ningún deles está en galego. No País de hoxe aparece unha nota de desculpa lamentando o erro que supuxo que na súa edición de Catalunya se agregasen exemplares non editados en catalán. A quen teño que reclamar en Galicia?: A cada un dos xornais que distribuíron a edición só en castelán? Á Delegación do Goberno? Á DXPL? Quen garante os meus dereitos lingüísticos de recibir información pública na nosa lingua? Que voces dos partidos se pronunciaron para denunciar esta discriminación lingüística tan clamorosa?

Ae fond kiss

Sei da nova película de Loach por dous novos blos: Infixo e Café instantáneo. Elegantes e magnificamente escritos. Seguireivos, benvidos!!!

A boa sorte

Outra benvida: a da nova editora galega Xixirín, promovida por Daniel Rozados. Recibo o seu primeiro título, a tradución dun dos best sellers do pasado ano, que aborda as claves da prosperidade ou, falando con menos eufemismos, as claves para converterse en millonario. Abrín o libro e topei cunha das citas máis coñecidas de Woody: “o noventa por cento do éxito consiste sinxelamente en insistir”. Pregúntome se na edición, insistindo o noventa e cinco ou máis por cento das veces, como é posible que, aínda así, fracasemos? Lerei con atención o primeiro libro editado por Daniel.

O xesto de Castrillo

/en /por
Sae publicado no Faro o artigo que enviei sobre os efectos da saída de Castrillo. É de xustiza salientar que o balance do seu traballo (13 anos no concello) foi positivo, aínda que tamén non se pode negar que a súa saída era unha medida imprescindible (chega tarde) para iniciar o proceso de restauración da esperanza da maltreita esquerda viguesa, sometida aos “tapóns” do disenso e a rixidez que supoñían tanto a súa presenza como a de Bartleby Mariño.

A marcha de Castrillo non vai supoñer unha moción de censura, mais creo vai permitir que o BNG poida retomar a iniciativa perdida e acometer unha nova estratexia, seguramente máis vencellada á democracia cívica, consolidando, con tempo suficiente, o novo liderado municipal de Olveira.

O miolo do asunto está no que poida facer o PSdeG-PSOE diante deste xesto do Bloque, que semella pretende tender unha man dun entendemento municipal futuro en Vigo, ao tempo que visualizar a posibilidade real dunha alternativa progresista tras as eleccións autonómicas deste ano. Témome que o xesto será imperceptible ou irrelevante para Mariño, Blanco e Vázquez, persoas para as que unha Xunta coaligada sería un grave contratempo para os seus intereses. Unha cousa é o que se di e outra a que se fai.

Librarías galegas

É interesante a reportaxe sobre o futuro das librarías especializadas. O traballo de Couceiro e Andel polo libro galego-portugués é heroico.

Sutilezas

/en /por



Lois Greenfield, American Reportory Ballet.

Vaia artigo do Rivas!

Dúas mostrar da sutileza que procuramos na creación cultural.


Tintas galegas

/en /por
Xantamos en Gaifar con Carlos e don Álvaro Álvarez Blázquez. Repasamos o estado da catalogación da obra de Serigrafía Galega, a experiencia máis notable de popularización da arte contemporánea galega nos anos do tardofranquismo, e da necesidade de asegurar que no futuro a colección poida quedar a cargo dunha institución pública. Don Álvaro, pertence a xínea dos Álvarez, conserva aos seus oitenta e catro anos unha lúcida memoria do pensamento galeguista e republicano. Sempre é un privilexio participar na súa conversa, lúcida e informadísima sobre todo o que acontece.
Pola tarde, reviso con Carlos o estado dos proxectos que nos está preparando: pechamos esa Coruña por Ferrer da que tanto temos falado e acordamos a estrutura definitiva da Fotobiografía de María Casares (1922-1996), que pretendemos editar en setembro do vindeiro ano, con motivo do décimo aniversario do pasamento da actriz. A coruñesa, filla do presidente republicano, a actriz galega máis internacional do século XX, apenas é recordada en Galicia (só unha rúa en Torre); sen embargo, levan o seu nome rúas de Málaga, Almería, Badaxoz e Aviñón (Francia toda recoñeceuna como un patrimonio nacional indiscutible). No seu libro de memorias deixou escrito que lle “gustaría morrer amodiño en permanente estado de alerta” (unha desas citas famosas que impresionan). Non estaría de máis que, antes de rematar a edición desta fotobiografía, poder ler esa Residente privilegiada (debe ser difícil de atopar) e ver Orfeo, un dos seus filmes inesquecibles. A Casares é outro capítulo da nosa cultura do exilio que tan pouco coñecemos.

Maré

/en /por
Ten moita razón Jaureguizar. O traballo de Maré é moi valioso. No cativo mundo cultural galego (éche máis pequeno do que cre a maioría) sofrimos do andazo dos prexuízos e das máis chuscas clasificacións apriorísticas, razón pola que resulta necesario salientar contribucións como as de Lopo e a súa xente. Xeralmente as opinións sobre a cultura (sexan as dos creadores, editores ou mediadores) son rotundas e pouco matizadas. Empréganse para opinar os mesmos criterios dos xogos dos pequechos: “Gústame / Non me gusta”; ou aqueloutro máis propio dos maiores: “Quérote / Ódiote”. Existen poucos matices e escaso interese por abrirse á sorpresa ou ao aire novo que pode chegar de calquera recunchiño, por moi afastado ou achegado que for. En Galicia, na cultura galega, falta curiosidade.

Maré combate ese andazo simplificador realizando un seguimento constante da nosa produción cultural cun criterio aberto e xeneroso. Se isto non abondase, semanalmente, agasállanos coa RDL, esa rareza engaiolante da que hai poucos precedentes na prensa española. Seguimento que, sendo xustos, tamén cómpre gabar noutros espazos, como no admirable Diario Cultural de Romaní ou no Faro da Cultura de Pena.

No noso debate político e cultural (se podemos falar de que exista un verdadeiro debate) faltan maiores doses de sutileza, elegancia, imaxinación ou humor, as armas coas que conta a creación cultural. Sobran os litros de vitimismo e cainismo que, en doses narcotizantes, nos asolagan coa súa simpleza. Semella que existise un xen galego destinado á crítica banal e arrogante, fundamentada en esencias que se esvaen coma o fume. Hoxe a resistencia cultural (a vía da disidencia fronte o lixo homoxeneizador) non se constrúe con certezas (escasas, supoño), senón coa capacidade de mirar cara os vagalumes do horizonte que case non sabemos interpretar.

Ten razón Jaureguizar. Maré non debe faltar na nosa lista diaria de favoritos.

Como mostra de sutileza e elegancia aí temos as traducións galegas coas que nos agasalla Kavafinho. Hoxe, “O albatros” de Baudelaire. Cadrando as rimas. Beizóns para el.

Noticia de Gulliver

/en /por
Na oficina tiven unha mañá de entrevistas. A primeira hora o profesor Ripalda entregoume o seu orixinal definitivo do Libro das fontes. Sei que detrás de cada unha destas humildes construcións singulares hai unha comunidade. A auga fonte de vida. Vai quedar un libro ben curioso e do que non coñezo precedentes.

Logo chegou Luis con noticias de Gulliver Ferreiro. Outra fonte de novidades: apareceu un poema disperso publicado en Ribadeo e unha partitura de Enrique dedicada ao escritor da taberna do galo (non sabía da súa amizade). O máis interesante, sen dúbida, foi a noticia da aparición dun fachico de textos narrativos, que, quizais, poidan pertencer ás inconclusas Memorias de nunca. Debe valoralos Moncho. Volvimos ao tema recorrente de Venezuela e á necesidade de restaurar definitivamente a súa memoria luxada polos ananos. O que sucede co noso Gulliver é paradóxico: nesta cultura tan necrolóxica é, sen embargo, dificilísimo recuperar a memoria e a obra dun dos nosos máis grandes poetas. Seguiremos teimando. Luis recomendoume a lectura do Manifesto de Caracas en defensa da humanidade do que tiña noticia por Farruco, o vice ministro de cultura galego do governo bolivariano.
Ao mediodía arrei, entre unha choiva do demo, para Muralla. Cando regresaba souben pola galega da demisión de Lois. Como alcalde fixo un traballo moi digno e insuficientemente recoñecido; agora, sen embargo, precísanse caras novas e, sobre todo, unha estratexia audaz para restaurar a esperanza da maltreita esquerda de Sal. Restaurar, tecer e destecer coma Penélope na tea dos nosos soños.